فرانسه، قدرت نظامي در خليج فارس

آيا رئيس جمهور نيکلا سارکوزي واقعا به سوي جنگ مي رود؟ آيا او طرفدار رويارويي در مناطق « بسيار حساس » دنيا مي باشد؟ بعد از افغانستان، که وي در ماه هاي اخير نشان داده است که خواهان شرکت هرچه بيشتر فرانسه در آن کشور مي باشد، اکنون نوبت خليج فارس است. او اخيرا قراردادي براي برقراري يک پايگاه نظامي جديد و دائم در ابوظبي امضا کرده است، درست در نزديکي تنگه استراتژيک هرمز، روبروي ايران.

اين قرارداد که در روز ١٥ ژانويه با امارات متحده عربي به امضا رسيد نتيجه ديدار چند ساعته رئيس دولت فرانسه از اين کشور مي باشد. اين تعهدنامه که يک « توافق براي حضور » است، راه را براي برقراري يک پايگاه نظامي مشترک (١) با حدود ٤٠٠ الي ٥٠٠ نظامي باز مي کند که يک سوم آنها در بندر تجاري ابوظبي، مستقر خواهند شد. وظيفه اين پايگاه پشتيباني کردن از نيروي دريايي ملي فرانسه مي باشد که در خليج فارس و اقيانوس هند در حال انجام وظيفه اند. و نيز مرکزي است براي تمامي نيروهاي نظامي فرانسه که در چارچوب يک همکاري مشترک با ارتش کشورهاي خليج فارس، به عمليات مداوم مي پردازد.

اگر حرف هاي آقاي سارکوزي را باور کنيم، امارات متحده عربي که از سال ١٩٩٥ بر اساس يک قرارداد دفاعي دوطرفه به فرانسه مرتبط شده اند، خواهان استقرار اين پايگاه شدند « براي اينکه فرانسه بتواند در ثبات اين منطقه دنيا شرکت کند». از قرار آنها خواسته بودند « که فرانسه قسمتي از نيروهاي خود را که در جيبوتي متوقف مانده بود، به خليج فارس، که منطقه مهمي مي باشد، کوچ دهد.»

مسئولين فرانسه اين نکته را درنظر دارند که دولت هاي کوچک سني مذهب منطقه جنوبي خليج، يعني جزاير کوچک در حال شکوفايي که به خاطر بالارفتن قيمت نفت در حال رشد سريع مي باشند، در واقع به خاطر فعاليت و دخالت هاي ايران شيعه که قدرت بزرگ خيلج « فارس » به شمار مي رود، بسيار نگران بوده و نزد شرکاي غربي شان به خصوص آمريکا به دنبال ضمانت هاي ايمني مي گردند.

ايالات متحده حضور سنگيني در منظقه دارند : فرماندهي پنجمين ناوگان نيروي دريايي آمريکا در بحرين مستقر است، مقر فرماندهي مرکزي و مرکز عمليات هوايي براي خاورميانه در قطر و پادگان ها و انبارهاي تسليحاتي در کويت. و امارات متحده عربي براي پروازهاي آمريکايي تسهيلات هوايي فراهم نموده اند...

ايجاد اين پايگاه نظامي فرانسه در خليج مي تواند نشانه جديدي از همسويي آقاي سارکوزي با استراتژي آمريکا در خاورميانه به شمار رود. همچنين مي تواند نشانه اين باشد که برخي از اميران با متنوع کردن شرکا يا « پدرخوانده » هايشان خواهان شکستن تسلط مطلق آمريکا در منطقه مي باشند. مدرسه عالي نظامي سن سيرفرانسه به زودي شعبه اي در دوحه باز خواهد کرد تا افسران نيروي زميني قطر و برخي ديگر از دولت هاي خليج فارس را آموزش دهد. از هم اکنون ناوگان هاي نيروي دريايي فرانسه سالي سي بار در امارات توقف مي کنند. نيروي هوايي در آنجا سالي دو بار دوره آموزشي براي خلبان هاي هواپيماهاي شکاري ترتيب مي دهد. نيروي زميني سالي ٢٥ عمليات نظامي انجام مي دهد که در آن واحد ها و افسران ارتش دولت هاي منطقه را شرکت مي دهد. در ماه فوريه و مارس آينده، ١٤٠٠ نظامي امارات و قطر و ٤٠٠ نظامي فرانسه در يک عمليات مشترک چند ارتشي به نام سپر خليج شرکت خواهند کرد.

به هر حال اين اولين باري است که فرانسه در خليج فارس مستقر مي شود، و آن هم در تنگه هرمز يعني يکي از حساس ترين مناطق جهان، جايي که ٤٠ درصد نفت جهان از آن عبور مي کند. فرمانده نيروي کل قواي ويژه رئيس جمهور فرانسه، آدميرال ادوارد گي يو، اعتقاد دارد که اين « يک انقلاب کوچک ژئوپلتيک » است چرا که بعد از پنجاه سال براي اولين بار فرانسه يک پايگاه جديد در خارج از مرزهاي خود ايجاد مي کند و آن هم خارج ازمستعمرات پيشين افريقائي اش. « کاهش » نسبي پادگان جيبوتي که در حال حاضر مهمترين پايگاه نظامي فرانسه در آفريقا به شمار مي رود و خواهد رفت، بي شک پيش درآمدي براي بازسازي شبکه پايگاه هاي نظامي فرانسه در آفريقا مي باشد، عملياتي بسيار پرخرج که انتقادات متعددي را در قاره سياه برانگيخته است. قرار است که در کتاب سفيد آينده درباره دفاع و امنيت که در اواخر مارس به چاپ خواهد رسيد به اين بازسازي اشاره شود.

گشايش پايگاه نظامي درابوظبي که در واقع تا سال آينده تکميل خواهد شد، سوالات ديگري را برمي انگيزد. آيا اين يک تغيير در سياست فرانسه است؟ فرانسه که تا کنون به گفته آقاي فرانسوا بيرو، دبير اول « نهضت دموکراتيک» « يک قدرت تعديل کننده سياسي و نه نظامي » در خاورميانه بوده است؟ آيا اين خطر وجود دارد که فرانسه داخل يک جنگ محلي و يا منطقه اي گردد به خصوص عليه ايران که خواهان کنترل تنگه هرمز است؟ آيا اين تصميم که بدون رايزني اتخاذ شده است، با اين خواست اعلام شده که بايد پارلمان درعمليات خارجي فرانسه هرچه بيشتر شرکت داده شود، در تناقض نمي باشد ؟

پاورقي

١) مشترک با چندين نيرو: زميني، دريايي و هوايي.