کد ژنتیکی پلاتیپوس گشوده شد

هلن بریگز
گزارشگر علمی بی بی سی

دانشمندان کدهای ژنتیکی پلاتیپوس که با منقاری  قو مانند( اردکی) یکی از عجیب ترین موجودات زمین است را رمزگشایی کرده اند.

این حیوان متعلق به یکی از شاخه های اولیه خانواده پستانداران است و مانند آنها پوشیده از پر است و شیر می دهد، با این حال مثل خزندگان تخم می گذارد.

محققان می گویند این ترکیب منحصر به فرد مشخصات ناهمگون در دی اِن اِی پلاتیپوس قابل مشاهده است.

سلسله ژنوم (نقشه ژنتیکی) این حیوان که در نشریه علمی "نیچر" چاپ شده سرنخ هایی در مورد چگونگی تکامل انسان و سایر پستانداران به دست می دهد.

پلاتیپوس (Ornithorhynchus anatinus) تازه ترین عضو گروه پستاندارانی است که کد ژنتیکی آنها رمزگشایی می شود. قبل از این کد ژنتیکی موش، گوسفند، اسب و سگ شکسته شده بود.

اما این تنها عضو خانواده پستانداران تخم گذار است که نقشه ژنتیکی آنها ترسیم می شود.

دکتر کریس پانتینگ از واحد ژنتیک کاربردی آم آر سی در دانشگاه آکسفورد در بریتانیا یکی از بیش از 100 پژوهشگری از آمریکا، بریتانیا و استرالیا است که در این مطالعه شرکت کردند.

وی گفت پلاتیپوس به خاطر مشخصه های غیرعادی اش برای این کار انتخاب شد.

پلاتیپوس آنقدر عجیب است که در قرن نوزدهم وقتی از استرالیا برای محققان اروپایی فرستاده شد، تقلبی فرض شد.

دکتر پانتینگ به بی بی سی گفت: "این حیوان ظاهری خیلی عجیب دارد، چرا که ترکیبی از منقار اردک، چشمان موش کور، با تخم هایی مانند تخم مارمولک و دم سگ آبی است."

دکتر پانتینگ گفت که سلسله ژنوم این حیوان به دانشمندان امکان می دهد با بازگرداندن ساعت به عقب به این مساله پی ببرند که پستانداران اولیه چه شکلی بوده اند.

وی گفت: "دیدن ملغمه مشخصاتی که پلاتیپوس به نمایش می گذارد خارق العاده است؛ دیدن بازتاب این مشخصه ها در دی ان ای، در ژن های این موجود، که در 200 سال گذشته از زمان کشف برای دانشمندان و عموم یک معما بوده است."

دی ان ای مزبور از یک پلاتیپوس ماده که در استرالیا به دام افتاد و "گِلِنی" نامگذاری شد آمده است.

سلسله به دست آمده سپس با رشته های دی ان ای حدود 100 پلاتیپوس دیگر در حیات وحش مقایسه شد.

دکتر مارک باتزر از دانشگاه ایالتی لوئیزیانا در شهر "بتان روژ" که در این مطالعه شرکت داشته است گفت که داده ها به تلاش های حفاظتی کمک خواهد کرد چرا که به دانشمندان اجازه می دهد درباره اندازه جمعیت، ساختار و عادات جفتگیری این حیوان تحقیق کنند.

وی گفت: "در مورد پلاتیپوس، ما چیزهای زیادی درباره یک ارگانیسم منحصر به فرد که در زمینه موقعیت آن از نظر خطر انقراض و بیولوژی محافظتی اهمیت دارد یافتیم."

وی افزود: "یک شگفتی بزرگ ماهیت مرکب ژنتیکی آن با مشخصه های پرندگان، خزندگان و پستانداران بود."

پلاتیپوس در ایالات غربی استرالیا به وفور یافت می شود. این موجود که در اطراف نهرها و رودها زیست می کند دارای چشمانی تیزبین است اما آن را فقط وقتی در خشکی یا روی آب است باز می کند.

این موجود در زیر آب به حس لامسه اش یا حس ویژه ای که به کمک آن پالس های ضعیف الکتریکی ساطع شده از صید را ردیابی می کند اتکا دارد.