جاناتان مارکوس

تحلیلگر مسایل دیپلماتیک بی بی سی

گزینه‌های محدود آمریکا و اروپا در برابر روسیه

نشانه های زیادی از افزایش توجه جامعه جهانی به بحران میان روسیه و گرجستان دیده می شود.

کشورهای غربی فشارهای خود بر روسیه را برای موافقت با آتش بس پیشنهادی گرجستان زیاد کرده اند.

آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت و همکاری اروپا نمایندگان بلندپایه ای برای میانجیگری به گرجستان اعزام کرده اند.

شورای امنیت سازمان ملل نیز که درباره این بحران چندین بار تشکیل جلسه داده، نتوانسته بر سر یک بیانیه به توافق برسد.

آمریکا اقدام های روسیه در گرجستان را شدیدا محکوم کرده است. یک مقام بلندپایه آمریکایی گفته است که ایالات متحده اقدام های خطرناک و بی تناسب روسیه را تقبیح می کند.

این شدید اللحن ترین واکنش آمریکا به خبرهای چند روز اخیر به شمار می رود که می تواند یک نشانه روشن باشد ازاینکه موضع دولت بوش در حال سفت و سخت تر شدن است.

این احساس وجود دارد که روسیه با اقدام نظامی خود، مقصود خود را بیان کرده است و دیگر باید از هر نوع گسترش درگیری ها جدا پرهیز شود.

این ترس وجود دارد که حوادث مشابهی در آبخاز، دیگر منطقه جدایی طلب گرجستان تکرار شود.

نیروهای گرجستان در اوستیای جنوبی شکست خورده اند و در حال عقب نشینی از منطقه هستند اگر چه انتظار می رود درگیری های پراکنده ادامه یابد.

گرجستان می گوید که سربازانش اکنون از پایتخت اوستیای جنوبی خارج شده اند و نیروهای روسیه کنترل کامل این منطقه را در اختیار دارند.

تلاش های دیپلماتیک برای برقراری آتش بس رسمی شکست خورده است و شورای امنیت سازمان ملل که روسیه یکی از پنج عضو دایمی آن با حق وتو است نتوانسته به راه حلی دست یابد.

این مساله نشاندهنده اهرم های محدود غرب برای اثرگذاری بر روسیه در مناطقی است که "حیاط خلوت" روسیه به شمار می روند.

مواضع روسیه نشان می دهد که این کشور نمی خواهد بار دیگر به وضعیتی که پیش از شروع بحران وجود داشت بازگردد.

بحران اخیر می تواند به بازنگری روابط روسیه و آمریکا و روسیه و اتحادیه اروپا منجر شود.

اما این واقعیت که روسیه کشور مهمی در زمینه تامین انرژی است و وضعیت جغرافیایی منطقه نشان می دهد که آمریکا و کشورهای اروپایی در این زمینه گزینه های محدودی در پیش رو دارند.

 

 

واكنش رسانه‌های جهان به بحران روسیه و گرجستان در قفقاز

       
 

درگیری گرجستان و روسیه در اوستیای جنوبی واكنش‌های مختلفی را در رسانه‌های جهان در پی داشته است.

 

درگیری گرجستان و روسیه در اوستیای جنوبی واكنش‌های مختلفی را در رسانه‌های جهان در پی داشته است.
به نقل از هفته نامه‌ی اشپیگل، در حالی كه آتش جنگ‌ در منطقه‌ی قفقاز با گذشت ساعات و دقایق افروخته‌تر می‌شود، رسانه‌های مختلف جهان واكنش‌های مختلفی را نسبت به اقدامات گرجستان و روسیه اتخاذ كرده‌اند.
در حالی كه مجله‌ی گازتا ویبورژا لهستان تلاش كرده است در اخبار خود میخاییل ساكاشویلی، رییس جمهور گرجستان را مقصر این رویداد بداند، روزنامه‌ی واشنگتن پست آمریكا به شدت از اقدام دولت روسیه در این مورد انتقاد كرده است.
روزنامه‌ی گاردین انگلیس در اخبار خود با عنوان "جنگی كه روسیه آن را نمی‌خواست" به تحلیل جنگ بین روسیه و گرجستان در استان جدایی طلب اوستیای جنوبی پرداخته است. علاوه بر این گاردین نوشته است ناظران از ماه‌ها پیش حدس می‌زدند كه تحریكات مسكو در گرجستان با هدف برپایی جنگ در قفقاز سازماندهی شده است. اكنون روسیه آنچه را كه می‌خواست به دست آورد. گرجستان نیز به عنوان كشوری مستقل و هم چنین دموكراتیك به گونه‌ای عمل كرد كه مسكو تاب تحمل آن را در مرز خود ندارد.
این روزنامه هم‌چنین در واكنش به رفتار غرب در قبال این روی داد، ضمن انتقاد از آن نوشته است: بیانات آنگلا مركل، صدراعظم آلمان با این مفهوم كه كشوری هم چون گرجستان با برپایی چنین جنگی اجازه ورود به ناتو را ندارد می‌تواند در حكم فرستادن این پیغام برای روسیه باشد كه این كشور می‌تواند از عضویت گرجستان در ناتو به طور ساده و از طریق شدید كردن این جنگ جلوگیری كند.
بر خلاف موضع‌گیری روزنامه‌های بالا مجله‌ی لهستانی ویبورژا نوشته است: گرجستان با تصمیم برای آزادی اوستیای جنوبی یا طبق گفته ساكاشویلی، رییس جمهور گرجستان ایجاد دوباره نظم، اشتباهی فاحش را انجام داد.
این مجله در ادامه نوشت: شاید ساكاشویلی تصور می‌كرد كه شروع بازی‌های المپیك باعث واكنش خنثی از سوی مقامات روس خواهد شد اما وی بسیار ساده لوحانه تصور كرده است چرا كه مسكو هرگز چنین فرصتی را از دست نخواهد داد. ساكاشویلی یعنی سیاستمداری كه غرب و لهستان به او امید بسته بود‌ه‌اند، باید برای مدتی طولانی تاوان اشتباه خود را پس دهند.
روزنامه‌ی كوریر اتریش نیز با اخطار به تاثیرات این جنگ نوشت: اگر آتش بس هر چه زودتر برقرار نشود این منطقه با سناریوی بالكان روبرو خواهد شد.
روزنامه‌ی محافظه‌كار فرانسوی فیگارو نیز در مورد واكنش احتمالی غرب نوشت: رییس جمهور گرجستان با مقابله با زهر چشم و تهدید روس‌ها تلاش می‌كند كه از كمك‌ كشورهای غربی بهره‌مند شود. البته او تنها در این مورد رویاپردازی می‌كند چرا كه این امر رویایی بیش نیست كه ناتو برای نجات گرجستان ریسك جنگ علیه روسیه را بپذیرد. اكنون نیز اتحادیه‌ی اروپا باید ابتكار عمل را به دست گیرد تا از بدتر شدن روابط این اتحادیه با روسیه ممانعت كند.
روزنامه انگلیسی تایمز نیز بر این عقیده است كه تنها دیپلماسی می‌تواند راه‌حل بحران موجود را در پی داشته باشد.
روزنامه‌ی سوییسی تاگس آن سایگر نیز با انتقاد از ساكاشویلی نوشت، نقش آفرینان قفقاز از مدت‌ها پیش با تحریكات خود ماشه‌ی جنگ در قفقاز را كشیده‌اند. قبل از تشدید تنش‌های موجود باید یكی از طرفین برای حل همیشگی آن اقدام می‌كرد اما هیچ یك از طرفین حاضر نشد چنین كاری را انجام دهد و روس‌ها هم خیره سرانه از حل این بحران سرباز زدند. آمریكا نیز به طور بی‌درنگ و بی‌تامل از ساكاشویلی حمایت كرد؛ با اسلحه و با متخصص. این در حالی است كه گرجستان اكنون در انجام این جادوگری‌اش كاملا تنهاست. شاید هم ساكاشویلی منتظر پیروزی‌هایی خود است كه البته بسیار اشتباه حساب كتاب كرده است.
واشنگتن پست نیز واكنش غرب را بسیار متعادل گزارش كرده و از نقش احتمالی سازمان ملل صحبت كرده است. این روزنامه نیز این طور نوشت: این كه روسیه تسلط بر تمام گرجستان را در سر دارد موضوعی تردید آمیز است اما غیر قابل تصور نیست. امری كه مسلم است آن است كه روسیه در هر صورت جدی و حساب شده عمل می‌كند. شاید این كشور تلاش می‌كند كه نشان دهد كه گرجستان برای عضویت در ناتو بسیار بی‌ثبات است.
البته حوادث اخیر چالشی جدی برای آمریكا و اروپا نیز محسوب می‌شود. ایده‌آلترین حالت آن است كه شورای امنیت سازمان ملل وارد عمل شود، ارتش صلح ترتیب داده و نقش روسیه در این منطقه را حذف كند.