افغانستان و حضور نیروهای خارجی

باراك اوباما، نامزد حزب دموكرات در انتخابات ریاست جمهوری آمریكا، مبارزه تبلیغاتی خود را آغاز كرد و با موضع خود در قبال جنگ عراق توانست جذابیت خاصی در میان رای دهندگان آمریكایی پیدا كند.
وی از سال ۲۰۰۲ میلادی مخالفت خود با این جنگ را به طور آشكارا اعلام كرد و این جنگ را جنگی احمقانه دانست. او با افزایش نیروهای آمریكایی در عراق مخالفت كرده بود. باراك اوباما همچنین خواهان خروج تمامی نیروهای نظامی آمریكایی طی ۱۶ ماه از عراق شده است و همچنین اشتباه بودن مخالفت خود با افزایش نیروهای آمریكایی در عراق را نپذیرفت. باراك اوباما در عین حال همواره اعلام كرده است كه ایالات متحده آمریكا باید بیش از این به افغانستان كمك كند.
این سخنان اوباما به طور آشكارا شامل ارسال هرچه زودتر ۱۰ هزار نیروی جدید به افغانستان است. به نظر نمی رسد كه وی جنگ افغانستان را جنگی احمقانه بداند. به نظر می رسد كه اوباما فكر می كند كه آمریكا می تواند با اعزام نیروهای بیشتر و با همكاری بیشتر ناتو در این جنگ پیروز شود. به گزارش دیپلماسی ایران باراك اوباما تلاش می كند تا به مصاحبه اخیر جرالد شالیاند در روزنامه لوموند پاسخ دهد. شالیاند یكی از برجسته ترین ژئواستراتژیست های جهان است كه در زمینه جنگ های چریكی تخصص دارد. وی افغانستان را به خوبی می شناسد و در سی سال گذشته بارها به این كشور سفر كرده است. شالیاند در دهه ۱۹۸۰ كه مجاهدین علیه شوروی سابق مبارزه می كردند در كنار آنها بود. در حال حاضر نیز وی چندین ماه از سال را در كابل در مؤسسه ای كه به منظور مطالعات جنگ و صلح تأسیس كرده است به سر می برد.
وی در خصوص وضعیت نظامی بسیار قاطع است و معتقد است كه پیروزی در افغانستان غیر ممكن است... شالیاند عقیده دارد كه امروز ما باید تمام تلاش خود را بر روی مذاكره معطوف كنیم. راه حل دیگری وجود ندارد. چراكه طالبان قدرت های محلی را در سراسر شرق و جنوب افغانستان، جایی كه پشتون ها حاكم بودند تحت كنترل خود درآورده است. دوبرابر كردن نیروهای غربی، دوبرابر كردن نیروهای ارتش دولتی و استفاده بیش از ۱۰ درصد كمك های خارجی در توسعه اقتصادی می تواند وضعیت را تغییر دهد. اما هم شالیاند و هم من شك داریم كه این از نظر سیاسی برای آمریكا وكشورهای عضو ناتو خوشایند باشد. پیش از این نیز وزیر امور خارجه آلمان به اوباما اعلام كرده بود تا به آلمان برای افزایش نیروهای خود برای مبارزه با طالبان فشار نیاورد. شالیاند همچنین معتقد است كه عدم پیروزی آمریكا در افغانستان به معنای پیروزی طالبان در این جنگ نیست، بلكه شرایط به یك بن بست نظامی رسیده است. شورشیان طالبان كه از نظر ژئوپلیتیكی بسیار زیرك هستند، با صبر بسیار منتظرند تا غرب از این جنگ طولانی خسته شود.
برای آنكه بدانیم آمریكا خود را چگونه داخل چنین مخمصه ای انداخته است باید به عقب برگردیم و نگاهی به تاریخ بیاندازیم. پیش از قرن نوزدهم، افغانستان كانون اصلی بازی بزرگ بین روسیه و بریتانیای كبیر بود.(كه امروز آمریكا جایگزین آنها شده است). نه روسیه و نه بریتانیا، هرگز نتوانستند برای مدتی طولانی كنترل این منطقه را كه یكی از شریان های اصلی ترانزیت بود به دست بگیرد. امروز افغانستان در مرزهای خود با كشوری به نام پاكستان همسایه است كه جمعیت زیادی از پشتونها را در مرزهای خود جای داده است.
اولین تمایل ژئوپلیتیك پاكستان داشتن رابطه ای دوستانه با افغانستان، روسیه، آمریكا و ایران و داشتن یك رابطه محتاطانه با هند است. پاكستان از جمعیت پشتونها از راه های مختلف حمایت می كند كه این امروز به معنای حمایت از طالبان است و پاكستان قصد ندارد دست از این حمایت بردارد. در زمان ریاست جمهوری كارتر، ایالات متحده آمریكا تصمیم گرفت تا دولت به اصطلاح كمونیست افغانستان را كه به نظر می رسید به روس ها نزدیك شده است، از صحنه خارج كند.
امروز، با انتشار مدارك دولت كارتر و مصاحبه معروف ۱۰ سال پیش زیبیگنیف برژینسكی می دانیم كه آمریكا از مجاهدین در مبارزه با شوروی سابق حمایت می كرد. در واقع، یكی از اهداف اصلی آمریكا به تله انداختن شوروی سابق بود تا در اوج قدرت حتی در سرزمین خود نیز قدرتش را از دست بدهد. آمریكا توانست به این هدف خود برسد اما در عین حال، سیاست آمریكا به گسترش القاعده و طالبان كمك كرد.
در هر حال همه به جز برژینسكی به اوباما هشدار داده اند تا اشتباه شوروی سابق را تكرار نكند. بنابراین امروز اوباما وعده ای می دهد كه در موقعیت اجرای آن نیست. اینكه دولت عراق به طور ضمنی از برنامه های اوباما در خصوص عراق حمایت كند، برای وی بسیار خوب است. او روی این مسأله به خوبی مانور می دهد و هم از طرف آمریكا و هم از طرف جامعه جهانی برای خود اعتبار كسب می كند. اما وی با دادن وعده های غیر عملی در خصوص افغانستان به راحتی این اعتبار را از دست می دهد. گروه ۳۰۰ نفری مشاوران وی در این خصوص به خوبی اوباما را راهنمایی نمی كنند. اوباما به خوبی می داند كه چه زمانی محتاطانه رفتار كند. اما او در مورد افغانستان از این خصوصیت خود استفاده نمی كند.