در حالی كه سال ۲۰۰۸ پایان یافته است كارشناسان معتقدند آثار و نتایج ۹ تحول مهم اقتصادی در این سال همچنان نقل محافل اقتصادی و رسانه ای در سال ۲۰۰۹ خواهد بود.
به نقل از آسوشیتدپرس، كشورهای جهان به ویژه امریكا در سال ۲۰۰۸ بدترین وضعیت اقتصادی را از دهه ۱۹۳۰ به این سو تجربه كردند.به طور كلی در این سال ۹ رویداد مهم رخ داد.
● ورشكستگی بانك های امریكایی نقطه آغاز بحران بود
-نخستین رویداد مهم سال ۲۰۰۸ در آستانه ورشكستگی قرار گرفتن موسسه بیر استرنز امریكا بود كه هر سهم این موسسه به قیمت ۱۰ دلار به موسسه جی پی مورگان فروخته شد . قیمت سهام این موسسه مالی سال گذشته بیش از ۱۵۴ دلار داد و ستد می شد .
موسسه مالی لمن برادرز هم بعد از ۱۰۰ سال فعالیت ، طی ماه سپتامبر اعلام ورشكستگی كرد . ورشكستگی و بحران مالی موسسات مالی و بانكهای امریكایی ، سرمایه گذاران بین المللی را با شوك جدی روبرو كرد .
پس از ورشكستگی موسسه لمن برادرز ، دولت آمریكا و مقامهای فدرال رزرو و وزارت دارایی به فكر نجات سایر بانكها و موسسات مالی این كشور افتادند . دیگر مردم آمریكا به هیچ بانك سرمایه گذاری اعتماد نداشتند و بازار سهام نیز با نااطمینانی شدیدی روبرو شد .
بر اساس نظرسنجی آسوشیتدپرس ، اخبار مربوط به تحولات وال استریت در صدر اخباری بود كه مردم آمریكا روزانه آن را دنبال می كردند . كاهش شدید قیمت مسكن در آمریكا و افزایش بی خانمان ها در این كشور موجب كاهش ارزش سهام شركتها و صندوق های مسكن شد . موسسه مالی واشنگتن میوچوال نیز با ۳۰۷ میلیارد دلار دارایی ، طی ماه سپتامبر اعلام ورشكستگی كرد كه این بزرگترین ورشكستگی بانكها در تاریخ آمریكا به شمار می رود . بانك امریكا تصمیم گرفت موسسه مالی مریل لینچ را در اختیار بگیرد . موسسه مالی واشوویا آمادگی خود را برای خرید موسسه سرمایه گذاری فارگو اعلام كرد .
بانكهای سرمایه گذاری گلد من ساش و مورگان استنلی نیز یك شبه به بانكهای تجاری تبدیل شدند . دولت امریكا ۱۵۰ میلیارد دلار به شركت بیمه ای آی جی وام داد . دولت آمریكا همچنین كنترل موسسات مالی فانی مائه و فردی ماك را بر عهده گرفت .
● بحران در بخش مسكن امریكا تشدید شد
- تشدید بحران در بخش مسكن امریكا دومین پدیده اقتصادی مهم بود. با استفاده از هر معیار و شاخصی ، بخش مسكن آمریكا طی سال ۲۰۰۸ عملكرد بسیار ضعیفی داشته است و قیمت مسكن برای سومین سال متوالی كاهش یافت . تعداد بی خانمان های آمریكایی ركورد جدیدی را ثبت كرد . كاهش قیمت مسكن موجب افت شدید پروژه های ساختمانی و كاهش شدید سرمایه گذاری در این بخش شد .
دیوید كرو كارشناس ارشد اقتصادی موسسه نشنال هوم بیلدرز در این باره گفت: طی ماههای اخیر هیچ پیشرفتی در زمینه افزایش فروش خانه های نو به چشم نمی خورد .
● طرح نجات ۷۰۰ میلیارد دلاری برای كمك به بانك ها
- كنگره طرح نجات ۷۰۰ میلیارد دلاری را تصویب كرد. هنری پاولسون وزیر دارایی آمریكا نخستین طرح ۲ صفحه ای خود را برای نجات صنعت مالی آمریكا به كنگره ارائه كرد ولی توفیق چندانی در كسب موافقت نمایندگان كنگره نداشت . پاولسون سپس در طرح دیگری كه جزییات آن را بیشتر ارائه كرد خواستار خرید داراییهای بد موسسات مالی شد ولی این مساله نیز اتفاق نیفتاد . به جای آن ، وزارت دارایی آمریكا بخش زیادی از منابع مالی طرح نجات را صرف سرمایه گذاری مستقیم در بانكها و موسسات مالی كرد .
طی دو ماه نخست از اجرای طرح نجات ، بیش از ۳۵۰ میلیارد دلار به بانكها ، بیمه ها و خودروسازان اختصاص یافت . اواخر دسامبر پاولسون خواستار اختصاص بخش دوم این طرح از سوی كنگره شد . علی رغم اقدامات انجام شده ، بحران اعتبارات در اقتصاد آمریكا همچنان لاینحل باقی مانده است .
● بحران به اقتصاد جهان كشیده شد
– به نظر می رسد هیچ كشوری از آثار منفی بحران مالی و اقتصادی جهان مصون نبوده است . آرژانتین صندوق های بازنشستگی را ملی اعلام كرد . ایسلندی ها شاهد ورشكستگی سه بانك بزرگ و كاهش شدید ارزش پول ملی خود بودند . ژاپن و بخش عمده ای از اروپا به ركود اقتصادی فرو رفت . صادرات چین طی ماه نوامبر به شدت كاهش یافت و به پایین ترین حد خود طی ۷ سال اخیر رسید .
با كاهش قیمت نفت به كمتر از ۴۰ دلار ، كشورهای نفتی نیز به شدت آسیب دیدند .
● سقوط قیمت نفت از ۱۴۷ دلار به زیر ۴۰ دلار
– قیمت جهانی نفت طی ماه جولای به بیش از ۱۴۷ دلار رسید و عادتهای مردم آمریكا را تغییر داد . میزان مسافرتهای مردم آمریكا به پایین ترین حد طی ۲۵ سال اخیر رسید . میزان مسافرتها در بزرگراههای این كشور ۵ درصد كاهش یافت . ولی بحران مالی جهان موجب كاهش چشمگیر تقاضا و در نتیجه قیمت نفت شد .
قیمت نفت از اوایل اكتبر تا اواخر نوامبر بیش از ۵۰ درصد كاهش یافت .
● افت ۴۰ درصدی شاخص ها در بازارهای سهام
– نگرانی نسبت به وضعیت بازارهای بورس جهان از ماه سپتامبر افزایش یافت و شاخص سهام از هنگ كنگ تا مكزیك كاهش یافت . مقامهای روسیه بورس مسكو را برای چند روز تعطیل كردند .
به طور كلی شاخص بورس ها در این سال بیش از ۴۰ درصد كاهش یافت.
● بحران به صنعت خودروسازی آمریكا رسید
- تا ماه نوامبر میزان فروش خودروسازان امریكایی ۱۶ درصد كاهش یافت . جنرال موتورز و كرایسلر خواستار دریافت سریع كمكهای مالی دولت شدند . دولت بوش سرانجام در روزهای پایانی ۲۰۰۸ موافقت خود را با اعطای وام ۴/۱۷ میلیارد دلاری به شركتهای خودروساز این كشور اعلام كرد .
● قیمت مواد غذایی افزایش یافت
– با توجه به افزایش قیمت جهانی ذرت ، سوخت و حبوبات طی تابستان ، آمریكاییها با نخستین تورم شدید طی ۱۷ سال اخیر روبرو شدند .
وزارت كشاورزی آمریكا اعلام كرد ، قیمت مواد غذایی طی سال ۲۰۰۸ بیش از ۵ تا ۶ درصد افزایش خواهد یافت . این رقم طی ۱۵ سال گذشته به طور متوسط ۵/۲ درصد بوده است .
● كلاهبرداری ۵۰ میلیارد دلاری آخرین خبر مهم ۲۰۰۸
- رسوایی مالی مدوف آخرین خبر اقتصادی مهم در سال ۲۰۰۸ بود. اینكه برنارد مدوف چگونه توانسته طی بیست سال اخیر بیش از ۷ تا ۹ درصد سود در بازار سهام وال استریت در شرایط بد و خوب بازار به دست آورد ، به معمای بزرگی برای مردم آمریكا تبدیل شده است . كلاهبرداری ۵۰ میلیارد دلاری مدوف در تاریخ مفاسد مالی آمریكا بی سابقه است .