بنا به پیش‌بینی‌ آژانس بین‌المللی انرژی، منابع نفت و گاز فقط تا ۴۰ سال دیگر انرژی جهان را تامین خواهند کرد. این ارزیابی باعث شده که طرفداران پروپا قرص انرژی‌های فسیلی هم از «انقلاب انرژی» و حفظ محیط زیست سخن بگویند. اینکه هواداران استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و فعالان محیط‌زیست از لزوم تغییر در روند تامین انرژی جهان بگویند، سخنی است که همگان به آن عادت کرده‌اند. اما چه اتفاقی افتاده که آژانس بین‌المللی انرژی که تا دیروز یار غار صنایع وابسته به نفت و گاز و ذغال‌سنگ و انرژی هسته‌ای بود، به این نتیجه رسیده که منابع انرژی امروزی پاسخگوی شرایط آینده نیستند؟ نه‌تنها اقتضائات زیست‌محیطی، بلکه بایدها و نبایدهای اقتصادی، الگوهای تامین انرژی را به سوی تغییرات اساسی سوق می‌دهند؛ تغییراتی که آنقدر گسترده و اساسی هستند که کارشناسان از آنها به عنوان «انقلاب انرژی» یاد می‌کنند. به این معنی که باید استفاده بهینه از انرژی صورت گیرد تا هم انرژی کمتری مورد استفاده قرار گیرد و هم گازهای گلخانه‌ای کمتری تولید شوند.
منابع تجدیدپذیر در دهه آینده دومین منبع تولید برق خواهند بود. آژانس بین‌المللی انرژی(IEA) در تازه‌ترین گزارش خود، برای نخستین‌بار نسبت به آسیب‌های «فاجعه‌بار و بازگشت‌ناپذیر» زیست‌محیطی، در صورت ادامه سیاست‌های کنونی، هشدار داده است. این نهاد پیش‌بینی کرده که با روند کنونی، متوسط دمای زمین در آینده ۶ درجه سانتی‌گراد افزایش خواهد یافت. این در حالی است که کارشناسان بر این عقیده‌اند که اگر متوسط دمای کره زمین تنها دو درجه افزایش یابد، دیگر چیزی قابل کنترل نیست.
نکته جالب اینکه آژانس بین‌المللی انرژی هم سرانجام پایان‌پذیری منابع نفت و گاز را جدی گرفت. در گزارش این آژانس که روز چهارشنبه (۱۲ نوامبر– ۲۲ آبان) در لندن منتشر شد، پیش‌بینی می‌شود که نیاز جهان به انرژی تا سال ۲۰۳۰، با توجه به رشد فزاینده اقتصادی در هند و چین و افزایش تقاضا در خاورمیانه، تا ۴۵ درصد رشد کند. همزمان تولید دی‌اکسیدکربن هم ۴۵ درصد افزایش می‌یابد. البته در گزارش امسال، همچون سال‌های گذشته، تاکید شده که منابع فسیلی، همچنان مهم‌ترین منبع تامین انرژی در دهه‌های آینده خواهند بود. گزارش یادشده پیش‌بینی می‌کند که با منابع موجود می‌توان نیاز انرژی تا ۴۰سال آینده را تامین کرد، زیرا منابع سوخت زیرزمینی کشف‌شده در جهان، تنها از سال۱۹۸۰ تاکنون، دو برابر شده‌اند. دو برابر شدن منابع، مربوط به ارزشیابی جدید از منابع قبلی است، به این معنی که ممکن است در آینده منابع دیگری نیز کشف شوند.
علاوه بر این، در کنار منابع کنونی و متعارف (نفت و گاز در زیرزمین) می‌توان به منابع فسیلی نامتعارف همچون ماسه‌های نفتی اشاره کرد که استخراج انرژی از آنها در حال حاضر مقرون به‌صرفه نیست، اما رشد مصرف و افزایش قیمت‌ها، استفاده از آنها را هم اجتناب‌ناپذیر می‌کند. آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی می‌کند که با روند کنونی رشد قیمت‌ها، استخراج از این منابع- مثلا در منطقه آلبرتا در کانادا- در پایان سال ۲۰۰۹ مقرون به‌صرفه خواهد بود.
● پایان دوران نفت ارزان‌قیمت
بالارفتن بهای نفت، نگاه‌ها را به سوی سوخت بیو جلب کرد و در پی آن امنیت غذایی انسان را به چالش کشید. پس از شوک قیمت نفت در سال جاری که بهای طلای سیاه را در ژوئیه گذشته به ۱۴۷ دلار در هر بشکه رساند، یکی از نگرانی‌های تولیدکنندگان عمده نفت این بود که در صورتی که قیمت‌ها بیش از حد افزایش یابد، مصرف‌کنندگان به سمت تولید انرژی از منابعی می‌روند که با نفت ارزان صرفه اقتصادی ندارند. شیخ حمدبن جاسم‌بن جابر آل‌ثانی، نخست‌وزیر شیخ‌نشین قطر، روز سه‌شنبه (۱۰نوامبر) اعلام کرد که نفت ۷۰ تا ۹۰ دلاری برای فروشنده و خریدار عادلانه است. اما در یک مطلب شکی نیست و آن هم اینکه دوران نفت ارزان‌قیمت به پایان رسیده است.
آژانس بین‌المللی انرژی سال گذشته پیش‌بینی کرده بود که بهای نفت تا سال ۲۰۱۵ با یک سیر نزولی به ۷۰ دلار در هر بشکه خواهد رسید و هر بشکه نفت در سال ۲۰۳۰ تنها ۱۰۸دلار قیمت خواهد داشت. آن سازمان اما به‌تازگی تمام پیش‌بینی‌های «خوشبینانه» خود را تصحیح کرده است. بنابر پیش‌بینی‌های جدید، در فاصله زمانی ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۵ قیمت متوسط نفت، ۱۰۰ دلار در هر بشکه ۱۵۹لیتری خواهد بود. اینها تا سال ۲۰۳۰ به ۲۰۰ دلار در هر بشکه خواهد رسید که با احتساب تورم جهانی معادل ۱۲۰ دلار امروز است. نگرانی دیگر آژانس بین‌المللی انرژی از این مسئله است که آیا آهنگ استخراج منابع زیرزمینی با سرعت رشد مصرف برابر خواهد بود. میزان استخراج از منابع شناخته‌شده روز‌به‌روز کاهش می‌یابد و به‌رغم اینکه سرمایه‌گذاری در میدان‌های جدید، در سال۲۰۰۷ نسبت به سال ۲۰۰۰، ۷۰درصد بیشتر بوده، هنوز هم مشخص نیست که این میدان‌ها به موقع به بهره‌برداری برسند. کارشناسان محیط زیست معتقدند که اگر متوسط دمای زمین تنها دو درجه گرم‌تر شود، دیگر هیچ چیز قابل کنترل نخواهد بود. به پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی، با توجه به بالا رفتن بهای سوخت‌های فسیلی و مقرون‌به‌صرفه بودن انرژی‌های تجدیدپذیر، این منابع در دهه آینده، پس از ذغال‌سنگ، دومین منبع تولید برق جهان خواهند بود.
کارشناسان محیط‌زیست اگرچه تغییر رویکرد آژانس بین‌المللی انرژی را مثبت ارزیابی می‌کنند، اما معتقدند که سیاست‌های جهانی برای مبارزه با گرم‌شدن کره زمین پیگیرانه دنبال نمی‌شود و با روند کنونی تنها می‌توان امید داشت که تولید گازهای گلخانه‌ای در سال۲۰۲۰ روند نزولی پیدا کنند؛ این زمان دست‌کم ۵ سال دیر است. در نشست محیط‌زیست سال آینده سازمان ملل متحد در کپنهاگ دانمارک، باید در مورد توافقنامه جهانی جدیدی در زمینه حفاظت از محیط زیست به بحث بنشینند.