چرا نوجوانان تا دیر وقت بیدار می مانند

لازم نیست به پدر و مادر یک نوجوان یادآوری کرد که فرزندش شب ها دیر می خوابد و همچنین دوست دارد زیاد بخوابد. اما آیا برای این موضوع دلیل زیست شناختی وجود دارد؟

ظهر است و نوجوان با صورت پر از جوش از اتاقی که در آن خوابیده بوده، بیرون می آید. این تصویر برای خیلی از خانواده ها آشناست. تا کنون تقریبا همه فکر می کرده اند که نوجوان از روی لجبازی با بزرگترها دیر می خوابد یا چون تنبل است زیادتر از حد متعارف خوابیده است.

اما اکنون محققان بر این باورند که ممکن است خواب زیاد افراد 10 تا بیست سال (مثلا حدود 9 ساعت)، و همین طور شب زنده داری آنها دلیل زیست شناختی داشته باشد.

آزمایش هایی که توسط پرفسور راسل فاستر، از روسای کالج براسنوز دانشگاه آکسفورد در انگلستان، انجام شده، نشان می دهد دانشجویان در ساعات بعد از ظهر بهتر درس می خوانند چون ساعت بدن آنها - احتمالا به خاطر ترشح هورمون ها - طوری برنامه ریزی شده است که دو ساعت دیرتر از دیگر گروه های سنی کاملا هشیار و فعال می شود.

پرفسور فاستر می گوید: "بدن نوجوانان به لحاظ زیستی طوری برنامه ریزی شده است که در ساعات دیرتر شب بخوابند و روز بعد دیرتر بیدار شوند. البته می توان رفتارهای بدتری را هم قید کرد اما هر رفتاری که از آنها سر بزند از روی تنبلی نیست."

او معتقد است که اگر کار مدارس و کلاس های درس یک ساعت دیرتر شروع شود و درس های سخت تر در ساعات دیرتر بعد از ظهر تدریس شود، میزان غیبت از مدرسه و همچنین افسردگی نوجوانان کمتر می شود.

اما این به آن معنا نیست که نوجوانان اجازه داشته باشند هر ساعتی که خواستند بیدار شوند یا بخوابند.

پرفسور فاستر گفت: "نوجوانان و والدین آنها باید احساس مسئولیت کنند و بدانند که برای داشتن بهترین فعالیت ذهنی، نوجوان نیاز به هشت تا 9 ساعت خواب شبانه دارد. آنها باید با توجه به این موضوع ساعت شماته دار را طوری تنظیم کنند که نوجوان بعد از هشت تا 9 ساعت خواب به موقع برای آماده شدن و رفتن به مدرسه از خواب بیدار شود."

او می می افزاید: "نوجوان قبل از خواب باید فرصت داشته باشد که مشغله ذهنی خود را به تدریج کم و کمتر کند نه این که تا آخرین لحظه که بیدار است پای تلویزیون و بازی های کامپیوتری نشسته باشد."

سال های بحرانی

چرا نوجوانان با بقیه ما فرق می کنند؟

نیل استنلی، محقق در زمینه خواب در دانشگاه ایست انگلیا در انگلستان، می گوید: "در بدن نوجوان مکانیزمی فعال می شود که به او می گوید خوابش تکمیل نشده و به خواب بیشتری نیاز دارد؛ همزمان ساعت خواب او هم تغییر کرده و به همین دلیل او دوست دارد شب ها دیر بخوابد و صبح ها هم دیر بیدار شود."

آقای استنلی می گوید: "با این که ما به این موضوع واقفیم دلیلش را نمی دانیم. به احتمال زیاد تکامل در این پدیده نقش داشته است."

پدیده زیاد خوابیدن و دیر خوابیدن نوجوانان ممکن است با سال های "بحرانی" بلوغ مرتبط باشد - بدن او متحول شده، نگران امتحانات مدرسه است، در حال وارد شدن به دوره بزرگسالی است و مجبور است بدون حمایت عاطفی زندگی اجتماعی داشته باشد.

این محقق بریتانیایی می گوید: "اگر خواب برای حافظه و یادگیری، کنار آمدن با مسائل عاطفی و بازسازی و ترمیم بدن و ذهن لازم است، پس نوجوان حق دارد که زیاد بخوابد چون به میزان زیادی با تمام این مسائل مواجه است. البته آنچه گفته شد نمی تواند علت نیاز آنها به دیر خوابیدن را توجیه کند."

بعد از سن بیست سالگی و با بالا رفتن سن، خواب سبک تر می شود اما ساعات خواب ما تقریبا یکسان باقی می ماند.

جیم هورن، مدیر مرکز تحقیق در باره خواب در دانشگاه لافبرای انگلستان می گوید که خواب فقط به علوم زیست شناختی مربوط نمی شود. به غیر از ساعت بدن عوامل زیاد دیگری باعث می شود که خواب نوجوان از الگویی خاص پیروی کند.

او می گوید: "در سنین بلوغ، مغز انسان از نو سازماندهی می شود و خواب به مغز این فرصت را می دهد که خود را شناسایی کند."

دیر خوابیدن نوجوان همچنین ممکن است دلایل اجتماعی داشته باشد؛ نوجوان می خواهد دیرتر از والدینش بخوابد یا تا دیر وقت با دوستان خود معاشرت کند.