|
بحران ایران: پیامدهای غیرقابل پیش بینی
جان لاین بحران انتخاباتی ایران چنان سریع گسترش یافته است که پیش بینی پیامدهای آن بسیار دشوار است. تا حدود دو هفته پیش خبری از تظاهرات های ضد دولتی در ایران نبود. اما حال، صدها هزار نفر از جناح مخالف هر روز برای اعتراض به خیابان ها می آیند. محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری ایران، روز یکشنبه (14 ژوئن) گفته بود که در ایران آزادی نزدیک به مطلق است، هرچند همان موقع هم برخی به این نظر تردید داشتند. مطبوعات خارجی در حال حاضر در ایران با محدودیت های بسیار شدیدی مواجه اند. این سوال ها هم اکنون مطرح است که بحران ایران به کدام سمت در حرکت است و مخالفان چه می خواهند؟
"عدم چالش نظام" الان معترضین یک درخواست دارند و آن برگزاری مجدد انتخاباتیست که به باور آن ها برنده اش میرحسین موسوی بود. مردم معترض در خیابان ها شعار می دهند: "مرگ بر دیکتاتور" اما به طور صریح نمی گویند منظورشان از دیکتاتور کیست، هرچند گمان بر این است که منظور آن ها نه فقط محمود احمدی نژاد، بلکه آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامیست. با این همه، معترضین حداقل تا به حل کل نظام سیاسی ایران را به چالش نکشیده اند. زنانی که در تظاهرات ها شرکت کرده اند به طور مثال حجاب خود را کنار نمی گذارند، علیرغم این که خیلی از آن ها با اجباری بودن حجاب به شدت مخالفند. معترضین همچنین فریاد "الله اکبر" سر می دهند تا ثابت کنند که آن ها نیز مانند حامیان دولت مذهبی هستند. بازداشت های گسترده دولت ایران با روحیه ای جریحه دار شده از خود واکنش نشان می دهد. مقام های دولتی تاکید دارند این نظر که دولت انتخاباتی مخدوش برگزار کرده، غیر قابل تصور است. با این همه، جناح مخالف معتقد است که تقلبات انتخاباتی آشکارا و چشمگیر بوده است. در همین رابطه، سفرای چندین کشور در تهران تا کنون به خاطر این که دولت های آن ها علیه خشونت و تیراندازی به معترضین ایرانی اعتراض کرده بودند، به نشانه اعتراض احضار شده اند. این در حالیست که دولت برای ارعاب آشکار مردم به نیروهای لباس شخصی وابسته به بسیج متوسل شده است. خوابگاه های دانشجویان مورد حمله قرار گرفته و زیر و رو شده، بعضی از تظاهرکنندگان بازداشت شده اند، بعضی از آپارتمان هایی که مردم از روی سقف آن ها علیه حکومت شعار می دادند مورد حمله قرار گرفته اند و نیز به برخی از ماشین های مردم صدمه زده شده است. همچنین تعداد زیادی از فعالان سیاسی مخالف بازداشت شده اند که از جمله آن ها ابراهیم یزدی، دبیرکل نهضت آزادی ایران و از یاران نزدیک آیت الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامیست. با این همه، تاکنون هنوز تصمیم سرکوب شدید معترضین گرفته نشده، هرچند که احتمال اتخاذ این تصمیم به زودی وجود دارد. رقابت شدید در حال حاضر رقابت سیاسی شدیدی در سطح بالای نظام سیاسی ایران در جریان است. آیت الله خامنه ای، رهبر ایران، آینده سیاسی خود را در گروی حمایت کامل از محمود احمدی نژاد در این بحران قرار داده است. آیت الله خامنه ای در این بازی از گزینه های زیادی برخوردار است. او فرمانده کل قوای مسلح کشور است. وی همچنین از حمایت شورای نگهبان برخوردار است که در حال حاضر در حال بررسی شکایت از نتیجه انتخابات است. تا به حال کسی جرئت نداشته است که دست کم به طور علنی صلاحیت او را زیر سوال ببرد. در سوی دیگر، اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهوری پیشین ایران و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، از مخالفان حمایت می کند. این آشکار بود که در جریان مبارزات انتخاباتی هاشمی رفسنجانی به دنبال تلافی علیه محمود احمدی نژاد که چهار سال پیش او را در انتخابات ریاست جمهوری شکست داد، بود. همین طور، رقابت سیاسی احتمالی عمیق تری بین رهبر ایران و هاشمی رفسنجانی وجود دارد. این رقابت ها زمانی فوران کرد که محمود احمدی نژاد در جریان یکی از مناظره های انتخاباتی تلویزیونی خود خانواده رفسنجانی را به فساد مالی متهم کرد. این اتهامیست که شاید خیلی از ایرانی ها فکر کنند صحت دارد اما شیوه مطرح شدن این اتهام ها خشم خیلی ها را برانگیخت. هاشمی رفسنجانی در واکنش، به طور بی سابقه ای نامه ای سرگشاده به رهبر ایران نوشت و از او خواست تا در برابر اتهام های وارد شده، واکنش نشان دهد. او به رهبر ایران نوشت: "از جناب‌عالی با توجه به مقام و مسئولیت و شخصیتتان انتظار است برای حل این مشکل و برای رفع فتنه‌های خطرناک و خاموش کردن آتشی که هم اکنون دودش در فضا قابل مشاهده است، هرگونه که صلاح می‌دانید اقدام موثری بنمایید و مانع شعله‌ورتر شدن این آتش در جریان انتخابات و پس از آن شوید." هاشمی رفسنجانی نیز ابزارهای قدرتی در اختیار دارد. او رئیس مجلس خبرگان ایران است که بر انتخاب، نظارت و رد صلاحیت رهبر ایران نظارت دارد. هرگونه اقدام مجلس خبرگان علیه رهبر ایران بی سابقه خواهد بود، اما هاشمی رفسنجانی اخیرا با اکثریت در مجلس خبرگان پیروز شده است و نیز آیت الله خامنه ای در بین روحانیون ایران مخالفان زیادی دارد. البته نباید شور و حال طرفداران هر دو جناح طرفدار و مخالف دولت را دست کم گرفت. شاید برخی به تظاهرات در حمایت از رئیس جمهوری ایران ترغیب شده باشند، اما محمود احمدی نژاد حامیان سرسخت خود را دارد. انتخابات همین طور انرژی عجز و درماندگی حامیان جناح مخالف از نظام سیاسی ایی که سال ها آن ها را از تحقق آرمان ها و آرزوهایشان بازداشته را آزاد کرده است. هر دو جناح فقط در مورد سرنوشت انتخابات ایران بحث و مناقشه اختلاف ندارند. مناقشه آن ها در واقع درباره آینده ایران است. این ستیزی بسیار مهم و عظیم است که نتیجه آن را کسی نمی تواند پیش بینی کند.
|
