افرادي كه به سادگي عصباني مي شوند ولي خشم خود را با پرخاشگري و ناسزاگويي بيان نمي كنند ؛ ممكن است دچار بيماري هاي جسمي با بدخلقي شوند يا به تنهايي پناه ببرند. از نظر روانشناسان اين افراد در مقابل ناكامي ها كم تحمل هستند. به عبارت ساده تر آنها فكر مي كنند هرگز نبايد دچار ناكامي ، ناراحتي يا مزاحمت شوند و به محض رويارويي با كوچكترين ناملايمات خشمگين مي شوند. يكي از دلايلي كه مي توان براي اين مسئله برشمرد دليل ژنتيك يا فيزيولوژيك است. شواهدي وجود دارد كه نشان مي دهد بعضي از كودكان زودرنج و حساس به دنيا مي آيند و به آساني عصباني مي شوند. بسياري از علايم حساسيت و زودرنجي در سنين خيلي پايين خود را نشان مي دهند. يكي ديگر از دلايل را مي توان دليل فرهنگي- اجتماعي ذكر كرد. تحقيقات انجام شده نشان مي دهد در مورد افرادي كه زود عصباني مي شوند سابقه فاميلي نيز مي تواند نقش داشته باشد.
براي كنترل خشم
خود مي توانيد از روش هاي ساده اي كمك بگيريد:
-
نفس عميق بكشيد
و به هنگام تنفس
كلمه يا عبارتي آرامش بخش مثل «آرام» يا «سخت نگير» را براي خود
تكرار كنيد.
-
ذهن خود را به كار
بگيريد. با كمك گرفتن ازخاطرات يا تصورات خود
تجربه اي
آرامش بخش را در ذهن خود مجسم كنيد.
-
تمرينات بدني يوگا نيز
مانند
فعاليت هاي ورزشي
مي تواند بدن و ذهن شما را آرام سازد.
نوسازي در
ادراكات ذهني
:
منظور از اين عبارت تغيير
در
روش انديشيدن
شماست، افراد عصباني معمولاً ناسزا مي گويند، بددهني مي كنند، يا
كلماتي را به زبان
مي آورند كه افكار آنها را منعكس مي سازد. هنگامي كه عصباني
هستيد اين افكار
را
با افكار
منطقي تري جايگزين سازيد. براي مثال به جاي آن كه به خود بگوييد «وحشتناك
است، همه چيز خراب
شد» بگوييد: «درست است، مشكلي پيش آمده و من نيز بسيار ناراحتم
ولي دنيا به آخر
نرسيده است و عصبانيت هم چيزي را درست نمي كند.»
هنگام
عصبانيت
وقتي درباره خود
يا كس ديگري صحبت مي كنيد مراقب به كار بردن كلماتي مانند
«هيچوقت»، «هميشه»
و امثال آن باشيد عباراتي مانند «اين ماشين هيچوقت كار نمي كند»
يا«تو هميشه همه
چيز را فراموش مي كني» موجب مي شوند احساس كنيد حق با شماست و راهي
براي حل مشكل وجود
ندارد. اين گونه سخنان همچنين افرادي را كه مايلند به طريقي با
شما كار كنند
تحقير و گريزان مي سازد.
منطق،
خشم را شكست مي دهد، زيرا خشم حتي هنگامي كه موجه است مي تواند
به سرعت غيرمنطقي
شود. بنابر اين از منطق و استدلال بهره بگيريد تا چشم انداز
متعادل تري به دست
آوريد. افراد عصباني معمولاً انتظار دارند در زندگي خود همواره
با رضايت،
قدرداني، تفاهم و اشتياق روبه رو شوند و در غير اين صورت بر خلاف افراد
منطقي و صبور
ناراحتي شان به خشم تبديل مي شود. اين افراد لازم است با بازنگري در
مورد خواسته ها و
افكارشان خود رابه بيان واكنش هاي طبيعي عادت دهند.
نمي توان
گفت عصبانيت در همه موارد غلط، بي مورد و اشتباه است بلكه در بسياري
از مواقع واكنشي
طبيعي و سالم در مقابل مشكلاتي است كه در زندگي روزمره ما به طور
اجتناب ناپذير پيش
مي آيند. اگر بياموزيد با
مسائل خود به طور
صحيح روبه رو شويد حتي در صورت عدم موفقيت باز هم كمتر دچار
آشفتگي و بي قراري
خواهيد شد.
افرادي كه زود
عصباني مي شوند معمولاً مايلند خيلي سريع به نتيجه برسند در حالي كه
بسياري از اين
نتايج ممكن است نادرست باشند. به عنوان راهي براي كنترل خشم بهتر است
هنگامي كه در ميان
بحثي داغ قرار مي گيريد قبل از هر چيز آرام باشيد و به جوابي كه
مي خواهيد بدهيد
فكر كنيد. هر چيزي كه به فكرتان مي رسد فوراً بر زبان نرانيد. در
عين حال با دقت به
آنچه ديگران مي گويند گوش دهيد و قبل از جواب دادن خوب فكر كنيد.
همچنين به چيزي كه موجب برخورد و عصبانيت شده توجه كنيد.
براي
مثال، شما از
جمله افرادي هستيد
كه به حدودي از آزادي عمل و داشتن زندگي خصوصي معتقديد و «شخص
بخصوصي» كه در
زندگي شماست مثلاً همسر يا دوست شما مايل به داشتن ارتباط و نزديكي
بيشتر با شماست.
اگر زماني او شما را مورد انتقاد قرار داد بلافاصله شروع به مقابله
نكنيد و او را تحت
عنوان «زندانبان»، «محافظ» يا «طوق گردن» مورد خطاب قرار ندهيد.
طبيعي است هنگامي
كه مورد انتقاد قرار مي گيريد حالت دفاعي به خود بگيريد ولي
جنگيدن را آغاز
نكنيد، در مقابل به پيامي كه كلمات مي خواهند به شما برسانند توجه
كنيد، شايد آن كسي
كه از شما انتقاد مي كند احساس كرده مورد بي مهري قرار گرفته يا
ناديده انگاشته
شده است. شايد لازم باشد كمي صبورانه بينديشيد يا رفتار خود را
بررسي كنيد
؛
ولي اجازه ندهيد بحث از
كنترل خارج شده و به يك جريان فاجعه آميز تبديل
شود.