دموکراسی چیست؟

دموکراسی از واژه یونانی “demos” به معنای مردم گرفته شده است. در دموکراسی ها، این مردم هستند که روی دولت و قانونگذاران قدرت و حاکمیت دارند.

گرچه بین دموکراسی های مختلف در دنیا تفاوت های کوچکی وجود دارد اما اصول و قواعدی دموکراسی را از دیگر دولت ها متمایز می کند.

دموکراسی دولتی است که در آن قدرت و مسئولیت کشور به صورت مستقیم یا از طریق نمایندگان منتخب آنها، برعهده کلیه شهروندان می باشد.

·        دموکراسی گروهی از اصول و قواعد است که آزادی انسان را حفظ می کند؛ دموکراسی نهادینه کردن آزادی است.

·        در دموکراسی، اصل حاکمیت اکثریت حکمفرما است که در کنار آن حقوق فردی و اقلیت هم مد نظر قرار داده می شود. کلیه دموکراسی ها، ضمن احترام به اراده اکثریت، از حقوق اساسی افراد و گروه های اقلیت هم دفاع می کند.

·        دموکراسی برعلیه دولت مرکزی قدرتمند و دولت های غیرمتمرکز به سطوح محلی مقابله می کند و بر این عقیده است که دولت محلی باید تا حد امکان در دسترس مردم بوده و پاسخگوی آنها باشد.

·        دموکراسی ها بر این عقیده هستند که یکی از عملکردهای اصلی آنها حفظ حقوق ابتدایی مردم مانند آزادی بیان و مذهب، حق مساوی بهره مندی از قانون، و فرصت شرکت کامل در کلیه فعالیت های سیاسی، اقتصادی، و فرهنگی جامعه می باشد.

·        در دموکراسی ها، انتخابات آزاد و عادلانه برای همه شهروندان برگذار می شود. در انتخابات دموکراسی امکان تقلب دیکتاتور یا یک حزب خاص وجود ندارد و رقابت کاملاً قانونی و عادلانه است.

·        دموکراسی دولت را تحت کنترل قانون درمی آورد و تضمین میکند که کلیه شهروندان به میزان مساوی از حمایت قانون بهره مند شوند و حقوق آنها در دستگاه قانونی کشور حفظ شود.

·        دموکراسی ها متفاوت هستند و نشانگر زندگی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هر کشور می باشند. اصول کلی در همه آنها یکسان است اما قواعد متفاوتی دارند.

·        شهروندان در دموکراسی نه تنها از حقوق برخوردارند بلکه مسئولیت شرکت در  دستگاه سیاسی را نیز برعهده دارند که درمقابل از حقوق و آزادی های آنها دفاع می کند.

·        جوامع دموکراتیک به ارزش های تحمل، تعاون و توافق متعهد هستند. دموکراسی بر این عقیده است که رسیدن به رضایت همگانی نیازمند مصالحه و توافق است که همیشه قابل حصول نیست.

حکومت اکثریت، حقوق اقلیت

در ظاهر اصل حکومت اکثریت و حفظ حقوق فردی و گروه های اقلیت به نظر متناقض می آید. اما درواقع، این اصول دو ستون نگه دارنده دولت دموکراتیک هستند.

حکومت اکثریت راهی است برای تشکیل دولت و تصمیم گیری برای مسائل عمومی نه راه جدید ستمگری. همانطور که هیچ گروه خودگمارده ای حق ستم بر دیگران را ندراد، پس هیچ اکثریتی هم، حتی در دموکراسی، نباید حقوق و آزادی های ابتدایی گروه های اقلیت را از بین ببرد.

·        اقلیت ها—چه به خاطر تاریخچه قومی آنها باشد، چه عقاید مذهبی، محل جغرافیایی، سطح درآمد یا بازنده های انتخابات—باید از حقوق ابتدایی انسانی بهره مند باشند و هیچ اکثریتی، چه منتخب باشد چه نباشد، حق تعدی به آنها را ندارد.

·        اقلیت ها باید اعتماد کنند که دولت از حقوق و هویت فردی آنها حمایت می کند. در چنین شرایطی این گروه ها می توانند در نهادهای دموکراتی کشورشان شرکت کنند.

·        آزادی بیان، آزادی مذهب و عقیده، حمایت و بهره مندی یکسان از قانون، و حق شرکت کامل در فعالیت های اجتماعی کشور یکی از حقوق ابتدایی انسان است که هر دموکراسی ملزم به حفظ آنهاست.

·        دموکراسی می داند که حفظ حقوق اقلیت ها برای حمایت از هویت فرهنگی، فعالیت های اجتماعی، وجدان فردی و فعالیت های مذهبی یکی از کارهای اولیه آنهاست.

·        پذیرش گروه های قومی و فرهنگی که برای اکثریت عجیب به نظر می رسند، می تواند نشانگر یکی از بزرگترین چالش های هر دولت دموکراتیک باشد. اما دموکراسی ها تشخیص می دهند که تفاوت می تواند سرمایه ای بسیار باارزش باشد. آنها با این تفاوت ها در هویت، فرهنگ و ارزش ها بعنوان چالشی که می تواند باعث تقویت و ارتقاء آنها باشد رفتار می کنند نه بعنوان یک تهدید.

·        هیچ پاسخ روشنی برای چگونگی برطرف شدن تفاوت عقیده و ارزش گروه های مختلف اقلیت در دموکراسی وجود ندارد. فقط از طریق تحمل، بحث، و میل به مصالحه است که جوامع آزاد به توافق دست پیدا می کنند.