گاندی ، مبارزات و آموزگارانش

نصرت شاد

 

گاندی درکتاب اتوبیوگرافی اشت اعتراف میکند که نخستین بار در۱۷ سالگی درمدرسه،ازنظر انساندوستی تحت تاثیر اشعار” شمال بهات “،شاعرهندی قرارگرفت ، ولی مورخین ،اورا از نظر فلسفی زیرتاثیرنظرات افلاتون و سقراط بحساب می آورند. گاندی تحت تاثیر افلاتون میگفت که قدرت سیاسی دولت باید زیر کنترل قوانین مجلس باشد، و همچون سقراط میگفت که درهرشرایطی روشنفکرباید از حقیقت دفاع کند حتا اگر او دچار درد و رنج و مرگ گردد. گاندی زیرتاثیر شاعر آمریکایی”داوید تورئو” و کتابش ” وظیفه سرکشی درمقابل دولت ” میگفت که انسان درمقابل دولت و حاکمان خودسرش موظف به سرکشی و سرپیچی است .

مهاتما گاندی نام مستعار او به معنی ” روح کبیر ” میباشد. او سیاستمدار،حقوقدان ،مدافع حقوق بشر، و رهبر جنبش ملی هند درمقابل دولت استعماری انگلیس درآن زمان بود. گاندی بعدازتحصیل رشته حقوق در انگلیس ، به کشور آفریقای جنوبی رفت ودرآنجا رهبر جنبش هندیان مقیم آفریقای جنوبی علیه دولت نژادپرست آپارتهاید گردید. اودرسال ۱۹۱۴ به هند بازگشت ورهبرجنبش ضداستعماری مردم هند گردید.وی در کشورآفریقای جنوبی ودرهند چندین بار دستگیر گردید و به زندان افتاد. او شخصا آنزمان با تولستوی رابطه مکاتبه ای داشت . مورخین چپ درباره گاندی مینویسند که او به رد سوسیالیسم علمی ومبارزه طبقاتی پرداخت و خواهان اصلاحات اجتماعی سیاسی بود ویک اتوپیسم خرده بو.رژوایی دهقانی رانمایندگی می نمود. گاندی از پایه گذاران کنگره ملی هند بود و درراه حذف اختلاف میان مسلمانان و هندوها کوشش نمود. بعدازاستقلال پاکستان از هند درسال ۱۹۴۷ ، یک هندوی متعصب در سال ۱۹۴۸ گاندی را بقتل رساند چون او خواهان تقسیم ذخیره بانکی بین دوکشور شده بود .

گاندی ازنظرسیاسی تحت تاثیر روسکین ،مصلح اجتماعی انگلیس ،وازنظرمبارزات صلحجویانه زیر تاثیر نظرات تولستوی ، نویسنده روس بود. او میگفت که تنها باتکیه برنیروی حقیقت باید مخالفین را قانع کرد وبردشمن پیروز شد. اوکوشید تا شعارعملی ” سرکشی درمقابل قانون ” را وارد جنبش عمومی نماید. غیرازسنت فلسفی ودینی هند ، گاندی تحت تاثیر نظرات امرسن نیزبود. او همچون مارتین لوترکینگ ، ایده ل دوران مدرن ، یعنی پرهیز ازخشونت را تبلیغ می نمود .

برای گاندی پرهیز از خشونت یک تاکتیک نبود بلکه یک اصل اخلاقی مهم بود. اوبراساس این تاکتیک نه تنها پدرکشورهند بلکه رهبراخلاقی هندوها گردید. وی سلامتی جسمی را مقدمه سلامتی فکری میدانست و به رد ماتریالیسم غربی، از جمله به رد پول و کالاهای مادی پرداخت . مهمترین اصل او در زندگی ، ازخودگذشتگی وپرهیزکاری بود. او نه تنها با اعضای کاستها که مورد تحقیرقرارمیگرفتند ، ابرازهمبستگی نمود بلکه میگفت که درمقابل تمام جانداران باید دوستانه رفتارکرد و هیچ موجودی را نباید به قتل رساند. او مدافع حقوق زنان نیزبود وازمسلمانان خواست از مصرف گوشت گاوپرهیز کنند تا موجب انتقاد هندوها قرار نگیرند. گاندی مبلغ یک خودکفایی دهقانی بود که موجب بازگشت از مدرنیته اجتماعی میگردید. وی با شعار گفتار و کردار و پندار نیک خواهان کنترل احساسات و علایق شخصی بود . او حتا تا امروزه سنبل یک مقاومت ومبارزه اجتماعی صلح آمیز برای انسانها و سیاستمداران است . شعار او آزادی فردی ، آزادی اجتماعی و هومانیسم طرفداران زیادی دارد .

گاندی به رد شهرهای صنعتی بزرگ پرداخت و از ایده آل نمودن شوراهای روستایی حمایت میکرد . او میگفت که با پیشرفت صنعتی ،اخلاق جامعه رو به زوال میرود. او می نویسد که تمام کوششهای انسان بدون تقوا و بدون ترحم الهی ، بی نتیجه است . اوخواهان برابری ناپاک ها با هندوهای معمولی بود . گاندی فلسفه دین هندو را خالق نیروی زندگی میدانست که دراخلاق و هستی شناسی زندگی میتواند با بهترین نیروهای فکری غرب رقابت نماید . بعضی از مدافعان حقوق بشر و سیاستمداران غرب ازجمله مارتین لوتر کینگ ، بعدها تحت تاثیر عقاید گاندی قرار گرفتند.

گاندی از طبقه متوسط برخاسته بود ، پدر وی کارمند دولت و اجدادش بازرگان بودند . اودرسال ۱۹۲۲ در هند به ۶سال زندان محکوم شد ولی بعداز ۲سال به سبب بیماری گوارشی آزاد شد. گاندی نخستین مقاومت منفی راازشهر احمدآباد سازماندهی نمود و خواهان بایکوت انتخابات وتحریم کار دولتی درکنار انگلیس ها شد. اودرسال ۱۹۳۰ مارش نمک علیه مالیات نمک را براه انداخت .وی دریک مدرسه غیردولتی که درسال ۱۹۱۸ به تقلید از تولستوی ساخت ، کار دستی و تولید کشاورزی را در کمونهای دانش آموزی جزو وظایف دانش آموزان نمود.

از جمله آثار گاندی،- هند جوان ، راهنمای سلامتی ، رفاه برای هند ، و کتاب اتوبیوگرافی اش، یعنی  ”تاریخ تجربیات من با حقیقت ” است که به تقلید از نظرات سقراط نوشته شده بود .

Mahatma Gandi 1869 – ۱۹۴۸