دانشمندانی هستند که با استفاده از مدلي رياضي به توضيح چرايي اوج گيري و سقوط تمدن هاي باستاني می پردازند. آنها به ويژه تحقيقاتشان را بر اولين جوامع انساني كه از طريق جنگ شكوفا شده اند متمركز كرده اند.

این تصویر یک آرایه شش ضلعی را نشان می دهد از جوامع اولیه خودمختار محلی و یا روستاها، که نوعی طرز اداره جوامع است. طرز اداره جوامع توسعه می یابد، از لحاظ اندازه کوچک می شود و یا در نتیجه جنگ به وسیله برنده از بین می رود و جذب برنده جنگ می شود.

اين محققان مي گويند كه دليل شكست جوامع بزرگ و پيچيده در طول تاريخ را بايد در بي ثباتي آميخته با چنين ساختارهايي جست و جو كرد. ظاهراً بي ثباتي موجود در جوامع پيچيده و بزرگ را مي توان به شكل رياضياتي پيش بيني كرد.

به گفته آنها با استفاده از مدل رياضي روند حاكم بر ظهور و سقوط تمدن هايي كه اطلاعات زيادي درباره شان وجود دارد خيلي زود آشكار شد. همه جوامعي كه براساس اين مدل تحليل شدند،‌ طبيعت پويايشان را آشكار كردند.

اين مدل با بررسي صدها سال از تاريخ انساني طبيعت پوياي جوامع را آشكار مي كند در حالي كه كشف اين پويايي با استفاده از داده هاي باستانشناسي مشكل است.

باستان شناسان اذعان مي كنند كه حتي اگر نهايت كوششان را هم انجام دهند باز هم با كاوش هايشان نمي توانند جنبه هاي مختلف پويايي هاي اجتماعي را تعيين كنند. بنابراين مطالعاتي نظير مطالعه اخير فهم ما را از اولين اشكال همكاري انساني آن هم در مقياسي عظيم به دنبال دارد. مدلي كه اين محققان ارايه داده اند نوآورانه است چراكه دو حوزه تحقيقاتي مختلف يعني تاريخ نظري و رياضيات را به هم مي آميزد.

دانشمندان رويكردشان را بر چند عامل كه فكر مي كردند ظهور و سقوط يك جامعه را تحت تأثير قرار مي دهد متمركز كرده اند. به عنوان نمونه هاي اين عوامل مي توان به‌ اندازه،‌ پيچيدگي، طول عمر جامعه و الگوهاي اسكان ناشي از جنگ ها اشاره كرد. آنها مي گويند كه با برقراري ارتباط بين اين عوامل در نهايت تصوير بهتري را از وضعيت جوامع به دست مي آورند.

همچنین دانشمندان هم اندازه و پيچيدگي اشكال حكومتي يا دولت هاي در حال ظهور و هم طول عمرشان و الگوهاي اسكان ناشي از جنگ ها را به عنوان عوامل تأثيرگذار به اوج گيري و سقوط جوامع را بررسي كردند. اما به خلاف انتظارشان متوجه شدند كه تنها دو عامل بزرگ ترين اثرات را بر نتايج تحقيق به جا گذاشته است.

يكي ميزان قدرت دولت در پيروزي احتمالي در جنگ و ديگري مدتي كه يك رهبر بر سر قدرت است. براساس اين مدل،‌ در صورتي ثبات اشكال مختلف حكومت هاي بزرگ و پيچيده تقويت مي شود كه نتايج جنگ ها عمدتاً به وسيله قدرت و ثروت حكومت تعيين شود. همچنين ثبات حكومت ها در صورتي بيشتر مي شود كه مفهوم جانشيني به خوبي تعريف شده و مورد پذيرش قرار گرفته باشد و نيز سازوكارهاي كنترلي در داخل اشكال مختلف حكومتي در آنها تخصصي و دروني شده باشد. همچنين نتايج اين تحقيق نشان داد كه تجربيات اشكال مختلف حكومتي كه مؤلفان تحقيق آن را «چرخه هاي عمده» مي نامند و مي توان آن را چرخه هاي سريع رشد و سقوط ناميد به جنگ ارتباط دارد.

همچنين به گفته اين مؤلفان ثروتمندترين حكومت ها لزوماً پيروز ميدان جنگ نيستند. بلكه عوامل زياد ديگري در كنار ثروت مي تواند بر نتيجه يك جنگ اثر بگذارد. اين مدل همچنين نشان مي دهد كه سقوط سريع يك حكومت ممكن است حتي بدون اختلالات آب و هوايي مثل خشكسالي و افزايش جمعيت رخ دهد.

در چند دهه گذشته، مدل هاي رياضياتي در علم اقتصاد، زندگي و فيزيك مهم بوده اند،‌ اما حالا اهميتشان در توضيح داده هاي تاريخي هم آشكار شده است.

منبع: http://www.sciencedaily.com/releases/2011/01/110119151816.htm