آزاده شعبانی

 

جنگ، مهاجرت و تناقض جهانی شدن

تصاویر دلخراش پیکر بی جان پسر بچه ی سه ساله سوری، تلنگری است برای رهبران کشورهای اروپایی، که از ورود و سکونت پناهندگان به کشورهایشان جلوگیری می کنند. بیشتر پناهندگان معمولا در مسیر گریختن از جنگ و درگیری و خشونت در زادگاهشان به سوی مکانی آرام، دچار مرگ می شوند و در میان بحث های متداول و مرسوم درباره ی بحران مهاجرت در جهان، واقعیتِ بی پناهیِ مهاجران جنگ زده نادیده گرفته شده است.

 

 تصویر پیکر بی جان پسر بچه ی سه ساله ای که بر روی شن های ساحل ترکیه افتاده بود، وجدان عمومی جهان را تکان داد و منجر به  واکنش هایی زیادی نسبت به وضعیت پناهندگان شد.

آیلان کردی، پسر بچه ی سه ساله ی اهل کوبانی، در حالیکه همراه به خانواده اش از جنگ ویرانگر سوریه می گریختند، و در تلاش بودند که از طریق یونان به نزد عمه اش در کانادا بروند،در دریا غرق شد و پیکر بی جانش به ساحل ترکیه رسید.

این تصاویر دلخراش، تلنگری است برای رهبران کشورهای اروپایی، که از ورود  و سکونت پناهندگان به کشورهایشان جلوگیری می کنند. بیشتر پناهندگان  معمولا در مسیر گریختن از جنگ و درگیری و خشونت در زادگاهشان به سوی مکانی آرام، دچار مرگ می شوند. متاسفانه در میان بحث های متداول و مرسوم درباره ی بحران مهاجرت در جهان، واقعیتِ بی پناهیِ مهاجران جنگ زده نادیده گرفته شده است.

آیلان کردی یکی از ۱۲ پناهنده ی سوری است که به وسیله ی دو قایق در حال گریختن از طریق دریای مدیترانه، به جزیره کوس در یونان، دچار مرگی هولناک شدند.یکی از قایق های حامل ۶ پناهنده  سوری،پس از خروج از اکیارلار،در تلاشی نا امیدانه برای عبور از ۵ کیلومتری دریای اژه به سمت جزیره کوس، با این امید که شانس بهتری برای ورود به اتحادیه ی اروپا به دست بیاورند، غرق شد.

سه کودک و یک زن، از قایق دیگر غرق شدند و دو نفر دیگر هم با جلیقه های نجات، شناکرده و خود را به ساحل رساندند. بعد از انتشار عکس های آیلان کردی و اتفاقاتی مشابه در سراسر جهان، موجی از اعتراضات در سراسر جهان نسبت به وضعیت پناهندگان شکل گرفت.

در انگلستان دیوید کامرون و فیلیپ هاموند به دلیل استفاده از ادبیاتی غیر انسانی درباره ی پناهندگان، مورد انتقاد شدید قرار گرفتند.

نخست وزیر انگلستان از ورود پناهندگان به انگلستان به عنوان یک ازدحام نام برده بود و اظهار کرد که اجازه نخواهیم داد که پناهندگان کشور ما را به هم بریزند!

هاموند، وزیر امور خارجه گفت که پناهندگان غارتگرانی در اطراف شهر کاله هستند.سازمان عفو بین الملل اظهار نظر او را بی شرمانه دانست.

با وجود کمپینی که این روزها در انگلستان در اعتراض به سیاست های کامرون شکل گرفته است و پلاکارد هایی را با عنوان «خوش آمد گویی به پناهندگان» در دست دارند، تصاویر این اتفاقات و تراژدی که در آنها منعکس شده است، از سوی بسیاری نادیده گرفته شده است و سیاستمداران ارشد کماکان  از کامرون می خواهند که موانع بیشتری را در برابر بحران مهاجرت ایجاد کند.

جرمی کوربین رهبر حزب کارگر،گفت :«هیچ کسی نمی تواند تحت تاثیر این تصاویر دلخراش و اندوهناک قرار نگیرد. این اتفاق وضعیت دردناک میلیون ها انسانی که از ترس جنگ داخلی وحشتناک، مجبور به فرار شده اند را به ما یادآوری می کند

میلیاردر مصری(نجیب ساویرس) پیشنهاد کرده است که یک جزیره در یونان یا ایتالیا خریداری شود و برای کمک به هزاران پناهنده، توسعه یابد که از سوریه و دیگر درگیری ها فرار کرده اند.

سرمایه دار برجسته ی مخابرات اولین طرح ابتکاری خود را بر روی توئیتر اعلام کرد.او می نویسد:« یونان یا ایتالیا به من یک جزیره بفروشند من استقلال آن را فراهم می آورم و از مهاجران میزبانی خواههم کرد و شغل هایی را برای آنها فراهم می آورم تا کشور جدیدشان را بسازند

بیش از ۲۳۰۰ نفر از ژانویه تاکنون در حال تلاش برای رسیدن به اروپا، در دریا مردند که بسیاری از آنها سوری هایی بودند که از درگیری های چهار سال و نیم کشورشان گریختند.

ساویریس در یک مصاحبه ی تلویزیونی گفت که او می خواهد دولت های یونان و ایتالیا را به طرح پیشنهادی خود نزدیک کند.

او در پاسخ به این سوال AFP که آیا چنین کاری امکان پذیر است؟ گفت البته که امکان پذیر است.شما ده ها جزیره دارید که خالی از سکنه هستند و می تواند صدها هزار نفر از پناهندگان را در خود جای دهد.

بدون تردید امروزه مهاجرت یکی از بحث های روز دنیا محسوب می شود و در بیشتر کشورهای اروپایی صحبت از بحران مهاجرت و یافتن راه حلی برای این مسئله است. بی گمان ارتباطی اگرچه شاید نه چندان آشکار اما عمیق میان بحث مهاجرت، جنگ و جهانی شدن وجود دارد.

گروهی از متفکران نئولیبرال، از جهانی شدن به عنوان یک فرصت نام می برند و معتقدند جهانی شدن مانند نوعی” اسطوره ضروری” عمل می کند که سیاست مداران و دولت ها از طریق آن شهروندان خود را برای براوردن نیازهای بازار جهانی تربیت می کنند.

در تقابل با این اندیشه گروه دیگری از متفکران اینگونه عقیده دارند که سرمایه داری به عنوان یک نظام اجتماعی دارای منطق توسعه طلبانه بیمارگونه ای است. که برای حفظ منافع خود از بازارهای جدید بهره برداری می کند.

وقتی که بحث جهانی شدن را در کنار مقولاتی چون جنگ و مهاجرت قرار می دهیم، پوشالی بودن ادعای جهانی شدن و در هم شکسته شدن مرزها رنگ می بازد، چرا که آنچه که امروزه در سراسر جهان شاهد آن هستیم، در هم شکسته شدن مرزها صرفا برای عرضه و دریافت تقاضا است و گویا در دهکده ی جهانی صرفا کالا و مصرف و ارتباطات و تبلیغات جای دارد.

امروزه در دور افتاده ترین نقاط جهان می توان ساعت رولکس سوییسی به دست کرد و نهار را در یکی از شعبه های مک دونالد خورد؛ انسانی که تا زمانی که برندهای روز دنیا را می پوشد و جدید ترین انواع کامپیوتر ها و موبایل ها را استفاده می کند، در مرکز توجه سیاستمداران و سرمایه داران جهان قرار دارد.

اما همین انسان اگر گرفتار جنگ داخلی در سرزمینش شود، کاملا از مرکز توجه رهبران جهان به حاشیه رانده می شود، و مرزهایی که برای فروش کالا از نقشه ی جهان محو شده بودند، چنان قد علم می کنند که انسان های بیشماری را در داخل مرزهای کشورشان، در میان خشونت و گلوله باران و دهشت جنگ، سال های متمادی حبس می کند.

جنگی که نمی توان نادیده گرفت که همان بازار بی عنان، بیشترین سود و منفعت را به واسطه  فروش اسلحه و تجهیزات نظامی از آن می برد و علی رغم بسیاری از ادعاها، هیچ تمایلی به سرد شدن گدازه های آتش جنگ در این کشورها وجود ندارد.

لازم به یادآوری است که انگلستان که امروز از بحران مهاجرت و بستن درهای کشورش به روی پناهندگان جنگ و قربانیان خشونت سخن می گوید همین ماه میزبان خریداران اسلحه و تجهیزات نظامی در سراسر جهان است و همین تناقض جهانی شدن را عیان می سازد.

وقتی پای تجارت اسلحه و فروش کالا است مرزها و محدودیت های زمان و مکان رنگ می بازد و زمانی که صحبت از انسان و حفظ حیات و کرامت انسانی می شود، انسان ها موجوداتی محصور در مرزهای دولت ملت ها به شمار می آیند.

 


 
 لوموند ديپلوماتيک