|
بیش
از
۶۰
سال پیش فرانسیس
کریک و جیمز
واتسون ساختار
مارپیچی و دوگانۀ
دی ان ای را کشف
کردند. امروزه
نیز با دریافت
پول ناچیزی
موسسات مختلف،
ژنوم ِ شما را
تنها با داشتن
قطره ای خون یا
بزاق دهان تعیین
توالی می کنند و
کتاب زیستی سلول
هایتان را برای
شما می گشایند.
به گزارش بیگ
بنگ، با این کار
شما میتوانید با
استفاده از نقشه
ژنتیکی خود درخت
اجدادی خود را در
تاریخ پیگیری
کنید. گرچه وراثت
زیستی از والدین
به فرزندان به
وسیله انتقال دی
ان ای یک حقیقت
علمی غیر قابل
انکار است، اما
دانش ما به اینکه
دقیقا کدام ژن ها
مسئول کدام خصلت
های ماست هنوز
بسیار محدود است.
این محدودیت به
کمک “مطالعات
گستردۀ ارتباطی
ژنوم”(GWAS)
در حال تغییر
است. این مطالعات
به دنبال تفاوت
های ساختاری
ژنتیکی
افراد(ژنوتیپ) و
همبستگی این
ژنوتیپ ها با
خصلت های قابل
مشاهده افراد
است(فنوتیپ). به
زبان ساده تر
اینکه کدام ژن ها
باعث کدام خصلت
های شما می شوند.
در یکی از
مطالعات اخیر که
در نشریه Nature
Genetics منتشر
شده، گروهی از
دانشمندان از
سراسر جهان توالی
دی ان ای
۷۸,۳۰۸
فرد را مورد
تجزیه و تحلیل
قرار دادند تا
ارتباط دی ان ای
و هوش کلی(IQ)
را مورد بررسی
قرار دهند.
محققان در این
مطالعه به دنبال
“چندریختی های
تک-نوکلئوتیدی”
بودند که با
نتایج تست های
آی-کیو دارای
همخوانی می
باشند. دی ان ای
انسان دارای
۴
پایۀ بازی
نوکلئوتیدی با
نام های آدنینA،
تیمینT،
سیتوزین
C
و گوانین
G
است که الفبای
ژنتیکی ما را
تشکیل می دهند.
“چندریختی های
تک-نوکلئوتیدی”جایی
دیده می شود که
توالی دی ان ای
در ژنوم بین
افراد یک گونه
زیستی یا بین یک
جفت کروموزوم در
یک فرد، یک
نوکلئوتید متفاوت
باشد. با یک مثال
توضیح می دهیم:
ابتدا به تصویر
زیر و توالی
ژنتیکی دو فرد
مقایسه شده دقت
کنید.
توالی ژنتیکی بین
دو فرد در یک
قسمت مشخص از دی
ان ای هر دوشان
نشان داده شده
است. توالی
ژنتیکی فرد اول
TAGGCACTG
است و توالی
ژنتیکی فرد دوم
عینا تکرار شده
اما فقط یک
نوکلئوتید آن با
توالی فرد قبل
متفاوت است که
این توالی را
تشکیل می دهد:
TAGGCGCTG.
یعنی ششمین
نوکلئوتید(از سمت
چپ) در توالی
ژنتیکی این دو
فرد با یک دیگر
فرق می کند. این
تفاوت ایجاد شده
در اثر اختلاف یک
نوکلئوتید را یک
SNP
یا چندریختی
تک-نوکلئوتیدی می
گویند. در تحقیق
مذکور هم
دانشمندان به
دنبال
SNPهایی
بین افراد هستند
که به نظر می رسد
با هوش آنها
رابطه مستقیم
داشته باشد. چرا
که این
SNP
قابلیت دستکاری
خصلت های مختلف
افراد از جمله
هوش را دارند.
این ژن های ما
هستند که دستورات
ساخت پروتئین ها
را که اجزای پایه
ای ساختار بدن ما
هستند، کنترل می
کنند.
در تحقیق
مذکور حدود
۱۲
میلیون
SNP مورد
بررسی قرار
گرفتند که ازین
میان،
۳۳۶
عدد با میزان هوش
افراد رابطه دارد
که این
۳۳۶
SNP
روی
۲۲
ژن مختلف تاثیر
میگذارند. یکی
ازن ژن ها مسئول
رشد نورون هاست،
دیگری عامل
ناتوانی های ذهنی
و آسیب های مغزی
است. تمام این
SNP
ها با هم باعث
۵
درصد تفاوت
توانایی هوش در
بین افراد است.
وقتی که الگوهای
بیشتری از
SNP
ها مورد بررسی
قرار گرفت،
محققان
۳۰
ژن مرتبط با
هوشمندی دیگر را
نیز شناسایی
کردند.
برای اینکه تکرار
پذیری این مطالعه
تست شود، محققان
الگوهای بدست
آمده از این
۳۳۶
SNP را
با گروهی دیگر
متشکل از
۲۰۰
هزار نمونه دی
ان ای مقایسه
کردند که ببینند
آیا رابطه به دست
آمده در گروه اول
بین
SNP
ها و هوش، بین
میزان تحصیلات
افراد گروه دوم
نیز برقرار است
یا خیر. چرا که
میزان تحصیلات
رابطه نزدیکی با
توانایی های ذهنی
دارد. در
۹۹
درصد نتایج
الگوهای ژنتیکی
SNP
بدست آمده یا
تحصیلات و هوش
افراد یک رابطه
مستقیم را نشان
میداد. به زبان
ساده رابطه ی
الگوها در گروه
اول بین
SNP و
میزان هوش،
همانند رابطه بین
SNP و
میزان تحصیلات در
گروه دوم بود.
تکرار شدن این
الگوها در آزمایش
دوم دلیل صحت و
بدون خطا بودن
نتایج اولیه
میباشد.
به گفته ریچاری
هایرِ عصب شناس
در کتاب” عصب
شناسی هوش”؛
تحقیقات دیگر
پیرامون هوش در
حال ترکیب دو علم
تحلیل مولکولی
ژنتیکی و
تصویربرداری عصبی
است. در یک
تحقیق با
شرکت
۱۵۳۸
فرد نوجوان
محققان دریافتند
که یک
SNP
روی انعطاف پذیری
نورون ها تاثیر
می گذاشت که این
تاثیر خود با
میزان هوش افراد
و ضخامت غشای
مغزی آنها رابطه
مستقیم داشت. در
دیگر آزمایشات
حیوانی دانشمندان
با استفاده از
تکنیک های
شیمی-ژنتیک برخی
از ژن هایی که
روی میزان هوش
حیوان تاثیر دارد
را روشن یا خاموش
می کردند.
البته هوش منحصرا
محصول دی ان ای
شما نیست و هیچ
دانشمندی هم این
طور فکر نمی کند.
محیط تاثیر
فراوانی در رشد
هوش یا هر خصلت
روانی دیگری
دارد. این
تحقیقات به ما
کمک می کنند که
در آینده بتوانیم
به کودکانی که
ممکن است با
مشکلات مغزی
ژنتیکی رشد کنند
کمک کنیم و از
قبل جلوی این
کمبودها را با
اصلاح دی ان ای
آنها بگیریم. ما
محصول ساختار
ژنتیکی و محیط
خود هستیم و
هردوی اینها بر
روی توانایی های
ما تاثیر دارد و
روابط بین این دو
عامل نیز نقش
بزرگی در شکل
گیری ما ایفا می
کند. این نتایج
به دانشمندان
قابلیت درک عمیق
تری از تفاوت ها
و شباهت های
ساختار روانی
انسان ارائه می
کند.
ترجمه: فرهاد
نامجو(دانشجوی
کارشناسی مترجمی
از دانشگاه باهنر
کرمان)
منبع: scientificamerican.com
|
