بیگ بنگ

فسیل ۳،۶ میلیون ساله

 قدیمی‌ترین و کامل‌ترین فسیل نیاکان بشر

رضا کاظمی

 

 پس از ۲۰ سال حفاری دقیق و آهسته، کاملترین اسکلت از نیاکان انسان کشف شد. این اسکلت متعلق به سردۀ آسترالوپیتکوس(جنوبی‌کپی‌آسای) بوده و ۳٫۶۷ میلیون سال قدمت دارد. می­‌توان گفت این اسکلت با اختلاف کامل‌ترین اسکلت انسان‌ ­تبار با قدمت بیش از ۱٫۵ میلیون سال و قدیمی‌ترین اسکلت انسان­‌تبار یافت­ شده در جنوب آفریقا می­‌باشد. نام این اسکلت “پا کوچک” است و دلیل این نامگذاری کشف این اسکلت با ۴ استخوان کوچک پا می‌باشد.

به گزارش بیگ بنگ، ران کلارک از موسسه مطالعات فرگشتی دانشگاه “ویتواترسراند” ژوهانسبورگ، کاشف این اسکلت در ۲۰ سال قبل، اظهار داشت: «کشف این اسکلت یکی از اکتشافات مهم در تاریخ خاستگاه انسان بوده و امروزه چنین کشفی یک مزیت بزرگ برای علم محسوب می­‌شود.» “پا کوچک” قدیمی­‌ترین اسکلت کشف­ شده از انسان­‌تباران نبوده و “اردی” اسکلت یافت­ شده در کشور اتیوپی قدیمی­‌ترین انسان­‌تبار کشف­ شده می‌­باشد که ۴٫۴ میلیون سال پیش می­‌زیست. اما اسکلت “پا کوچک” کامل‌تر است و می‌ تواند اطلاعات بیشتری در اختیار ما قرار دهد.

انتظار می­ رود این اسکلت اطلاعات بسیاری در خصوص نیاکان ما در خود داشته باشد. اطلاعاتی نظیر نحوه حرکت­ کردن، نحوه اتصال اسکلتی و شکل ظاهری آنها. بررسی ایزوتوپی مینای دندان می­‌تواند به سوالاتی در خصوص محیط زیست این انسان­‌تبار و غذای او پاسخ دهد. “پا کوچک” جثۀ نسبتا کوچکی داشته و در حالت ایستاده ۱۳۵ سانتی­متر قد دارد. بررسی ساختار لگن، صورت و دندان نشان می دهد این اسکلت مربوط به یک زن بوده است. محققان معتقدند اسکلت­‌ها مربوط به یک دختر جوان بوده که بر اثر سقوط به درون غار جان خود را از دست داده است.

مهمتر اینکه حضور این اسکلت نشان می­‌دهد بر خلاف تصورات پیشین، انسان­‌تباران به شکل گسترده­‌تری در قاره آفریقا پراکنده شده بودند و این اسکلت، اولین موردی است می توان طول دست‌ها و پاها را در آن مقایسه کرد. پاهای این اسکلت طول بیشتری نسبت به دستان او دارند که نشان می­‌دهد اسکلت، شباهت بیشتری به انسان داشته است.او بر روی دو پا راه می­رفته و احتمالا در میان درختان زندگی می­ کرده است. اولین بار فسیل این اسکلت ۲۰ سال پیش در غارهای استرکفونتین واقع در نزدیکی شهر ژوهانسبورگ کشف شد.

کلارک در سال ۱۹۹۴ میلادی، پس از انفجار یک سنگ توسط معدنچیان یک معدن آهکی، متوجه وجود استخوان­‌های دست و پای این فسیل شد و در سال ۱۹۹۷ میلادی بود که دیگر استخوان­‌های این فسیل کشف شد. این فسیل درون یک سنگ بتن­ مانند با نام “بِرش” نهفته بود که به همین دلیل فرایند استخراج آن زمان­‌بر بوده است. قطعات بزرگی از این سنگ با مشقت فراوان از غار بریده شد که تا سال ۲۰۱۲ میلادی به طول انجامید. همزمان، تیم تحقیقاتی در آزمایشگاه مشغول جداسازی اسکلت از سنگ های استخراج­ شده بودند.

کلارک در این باره گفت: «من و دستیارم تا به امروز به کار پرزحمت جداسازی سنگ از اسکلت و سرهم­کردن اسکلت مشغول بودیم. فرایند حفر غار در آن محیط تاریک دقت بسیار بالایی را می­ طلبید. به محض مشخص­ شدن آثار وجود اسکلت در سنگ، حفاری باید با دقت بسیار بیشتری پیش می­ رفت تا اسکلت برای پاک­سازی بیشتر به آزمایشگاه فرستاده شود.» در حال حاضر محققان سراسر دنیا مشغول مطالعه­ این فسیل هستند تا اطلاعات بیشتری از این گونه کسب کرده و شاهد مطالعات مهم دیگری در سال­‌های آینده باشیم.