|
ژاک دريدا با
کتاب اشباح مارکس
(گاليله، پاريس،
١٩٩٣) ، در گير
باز خواني
نويسنده کاپيتال
شدوتا آخر عمرش
در سال ٢٠٠٤به
اينکار ادامه داد،
او عرصه سياست را
رهانکرد. انديشه
اش در مورد
دمکراسي «دولت-
ملت»، تجربه هاي
جزائي،امر
مسئوليت، ترور
وتروريسم، روشهاي
علمي و جهاني شدن،
جايگاه مهمي در
آخرين تحقيقات او
دارد،از جمله
کتاب اوباش، (گاليله،
٢٠٠٣) و مناظره
او با يورگن هابر
ماس در نيويورک
در مورد«مفهوم»
١١ سپتامبر را مي
توان بر شمرد.
با انتشار يک
دوره از درسهاي
او در سال
١٩٧٥-١٩٧٦، در
ميابيم که
مشغوليت سياسي و
ارجاع به کارل
مارکس خيلي پيش
از کتاب اشباح
مارکس در نوشته
هاي او حضور
داشته است. اهميت
سياسي وتاريخي
اين سميناراز
جمله در باز
خواني دقيق تزهاي
فوئر باخ مارکس(
١٨٤٥) مي باشد،
بويژه تز يازدهم:«
فيلسوفها
تفسيرهاي
گوناگوني از جهان
ارائه کرده اند،
آنچه مهم است
تغيير جهان است.»
دريدا در مورد
سخنان حکيمانه
نظريه پرداز آن
اين پرسش را مطرح
مي کند «آيا اين
نظريه پايان
فلسفه است يا
نشان از بياني
جديد در تائيد
آن؟»
دراينجا مسئله
بر سر ساخت گشائي
«دکونستروکسيون»
مرحله به مرحله
منطق متضاد
انگاشتن تئوري
وعمل از طريق
بررسي واژه هاست:
تئوري، آيا لزوما
سفسته بازي و عمل
به اجبارانجام
کاراست؟ فيلسوف
به اين پرسش چنين
پاسخ مي‌دهد «مسئله
به اين سادگي ها
نيست». در مورد
کلمه اول « تئوري»،
بايد حوزه وسيعي
از شناخت مفاهيم
را در نظر گرفت:
نگاه، تعمل وتفکر،
دانش، گفتار، سخن
وهدف. در مورد
عنصر دوم «عمل»،
کانون مفهوم آن
متعدد است: اقدام،
اشاره، دگرگوني،
عمل، اجرا، کار،
توليدي يا فني.
دريدا در اين
حوزه، در مسير
تدارک رابطه بين
ايده و پراکسيس(
مجموعه از اعمال
مشخص با هدف
تغيير
جهان)،ترکيبي از
ارزشها، از بندتو
کروس تا آنتونيو
گرامشي و يا لوئي
آلتوسررا ارائه
مي دهد. در سطح
وسيعتر، اين
کنفرانس يک
تفکر«مرزي» فلسفي
را مي
گستراند:گذار
ازتفکر به عمل
اين پرسش را مطرح
مي کند که در گاه،
حد ومرز کدام است.
اين سوال که
فلسفه در مورد حد
ومرز چه مي‌گويد
به شکل ديگري، در
مقاله « پيمان
شکني، شايد» مطرح
مي شود(٢). رابطه
متن با داستان
تخيلي، يا روايت
چيست؟ پايگاه يک
نوشته، بين
واقعيت وحقيقت،
بين صداقت ودروغ،
بين اختراع وشبيه
سازي چيست ؟
دريدا براي مثال
از رمان پيمان
شکني هانري تماس
منتشره در سال
١٩٦٤ استفاده
ميکند که درآن
شخصيت اصلي ،
متهم به داشتن دو
همسر وپيمان شکني
است، بنظر مي آيد
که اين داستان از
پل دو مان
بلژيکي، نظريه
پردازادبيات و
معلم دانشگاه ييل
و دوست هانري تما
و ژاک دريدا
اقتباس شده.
اين کار با
تمرکز بر
«نوسانات نحوي»
به عنوان بسياري
از علائم ابهام
انجام مي شود.
دريدا چنين توضيح
مي دهد« براي يک
خواننده هشيار،
پيمان شکني، مي
توانديک داستان
باشد، يا خود
رمان، يا امضا
کننده، يا روندي
که رمان نويس در
نگارش بکار برده،
يا همچنين راوي
که در داستان
روايت خويش را
بازگو ميکند که
خود داستان ديگري
است، لو دادن از
طريق انتشار
اعترافات، يعني
داستان يک پيمان
شکني.» دريدا اين
تحليل را با قدرت
و تاملي ژرف در
طيفي سه گانه که
اثر ادبي را آزار
مي دهد ثبت مي
نمايد:
خيانت،واقعيت و
فريب وخيال باطل.
١- ژاک دریدا،
نظریه وعمل،
درسهای « ای ان
اس- اولم،
1975-1976،
گلیله، پاریس،
2017، 180 صفحه
28 یورو
Jacques
Derrida, Théorie
et pratique.
Cours de
l’ENS-Ulm
1975-1976,
Galilée, Paris,
2017, 180 pages,
28 euros.
٢- ژاک دریدا،
« شاید، پیمان
شکنی»( نوسانات
ناگهانی نحوی)،
گالیله، پاریس،
125 صفحه، 21
یورو
Jacques
Derrida, Le
parjure,
peut-être («
Brusques sautes
de syntaxe »),
Galilée, Paris,
125 pages, 21
|
