جایزه پولار  و  'انستیتوی موسیقی ملی افغانستان'

 

حسین دانش منتقد هنری

 

 

مراسم اهدای جایزه موسیقی پولار سویدن (سوئد) یکی از بالاترین جوایز موسیقی اروپا امروز در استکهلم برگزار می‌شود. بنیاد موسیقی پولار هر ساله دو جایزه موسیقی دارد که معمولا به بهترین‌های موسیقی کلاسیک، پاپ و راک اهدا می کند.

امسال احمد سرمست، بنیان‌گذار انستیتوت موسیقی افغانستان و متالیکا، گروه هوی متال آمریکایی، برندگان جایزه سال ۲۰۱۸ شناخته شدند.

روز چهارشنبه ۱۳ جون نیز نشست و گفت‌وگوی ویژه‌ای با آقای سرمست در رویال کالج موزیک استهکلم برای دانشجویان، اهالی رسانه‌ها و علاقمندان موسیقی برگزار شده است.

بگفته آلفونس کربودا، رئیس کمیته اهدای جوایز پولار، آقای سرمست توانسته است تغییر مثبت را از طریق موسیقی در زندگی بخشی از کودکان، دختران و پسران جوان در افغانستان ایجاد و ارکستر این کشور را از نو احیا کند.

برنده گان قبلی جایزه پولار

نگاه بنیاد موسیقی پولار، نگاه آکادمیک و در عین حال چند فرهنگی از نظر قاره‌ای به موسیقی است. نگاهی که موسیقی را زبان مشترک همه آدم‌های روی زمین می‌داند.

غول‌های بزرگ موسیقی چون پل مک کارتنی، باب دیلن، جانی میچل، مکس مارتین و تعداد دیگر از برندگان قبلی جایزه موسیقی پولار هستند. پیتر سلرز کارگردان مطرح و جنجالی تاتر نیز بخاطر تلاش هایش در موسیقی اپرا این جایزه را دریافت کرده است.

از قاره آسیا، افغانستان دومین کشوری است که جایزه موسیقی پولار به آن تعلق گرفته است. در سال ۱۹۹۸ راوی شنکر، تاثیرگذارترین چهره موسیقی هند این جایزه را دریافت کرده بود.

اهمیت جایزه برای آینده موسیقی افغانستان

قاسم رامشگر، گیتاریست افغانستان و استاد موسیقی ساکن سویدن در خصوص این جایزه می‌گوید، در شرایطی که دولت افغاستان طی یک و نیم دهه اخیر، اهمیتی به هنر و موسیقی قایل نبوده و سیاست بنیادی در حمایت از آن نداشته، بدست آوردن جایزه موسیقی پولار کار فوق‌العاده و ماندگار برای موسیقی افغانستان در سطح منطقه و دنیا است.

فرید رستگار، آهنگساز و از چهره‌های مطرح موسیقی پاپ در افغانستان نیز می‌گوید، این جایزه می‌تواند رویکرد و جهش موسیقی افغاستان را در یک هم‌فکری و تلاش جمعی، در سطح بالایی به رشد برساند.

بنظر می‌رسد که انستیتوی ملی موسیقی افغانستان می‌تواند از تجارب جریان‌های موسیقی آماتور و الترناتیف برای رشد بهتر موسیقی افغانستان در عرصه آموزش و تولید استفاده کند.

همچنین استفاده از چهره‌های مطرحی چون خالد آرمان، حکیم لودین، وحید قاسمی، مشعل آرمان، سیمین تندر، همایون سخی و فرید رستگار می‌تواند در بومی‌سازی بیشتر آموزش حرفه‌ای موسیقی درین انستیتو کمک کند.

در عین حال آقای رامشگر ضمن ضرورت کار پژوهش در موسیقی افغانستان و مکتوب ساختن آثار، بر ظرفیت‌سازی شغلی به عنوان یک اصل تاکید می‌کند تا دانش آموخته‌گان موسیقی کارشانرا ادامه دهند.

رویای نسل عاشق موسیقی

 تلاش احمد سرمست به عنوان یک مدیر آکادمیک و پرتلاش در عرصه موسیقی که توانست در رایزنی با برخی مجامع و با جذب حمایت بانک جهانی، انستیتوی موسیقی افغانستان را به یک نهاد قوی آموزشی و هنری تبدیل کند، روشن است.

به باور نگارنده در بدست آوردن جایزه موسیقی پولار نقش دختران و پسرانی که با تمام تنگناهای اجتماعی، در انستیتوی موسیقی افغانستان درخشیدند، قابل توجه و اهمیت است.

در واقع این جایزه متعلق به نگین خپلواک و ظریفه ادیب دو رهبر جوان ارکستر موسیقی در افغانستان و تمام دختران و پسرانی است که با سنت‌ها و سختی‌ها مبارزه کردند.

نگین که از خانواده سخت سنتی از مناطق شرق افغانستان وارد موسیقی شده، دختری است که گفته بود "موسیقی را ترک نمی‌کنم حتا اگر جانم را بگیرند".

جایزه پولار نتیجه رویای همین نسل است، نسل عاشق موسیقی در افغانستان که از موسیقی جزیره امید درست کردند.

پولار و افغانستان

 در اواخر دهه هفتاد میلادی آهنگی از یک گروه سوئدی از رادیو افغانستان و بعد از تلویزیون این کشور پخش شد که توجه بسیاری‌ها را به خود جذب کرد.

آهنگی که گاهی دانش‌آموزان و دانشجویان کابل هم آنرا زمزمه می‌کردند. آهنگ ( ماما میا) از گروه پاپ سوئدی (آبا) که بعد توسط برخی گروه‌های موسیقی شوروی سابق و کشورهای دیگر بازخوانی شد.

استیگ آندرسون رهبر گروه آبا بعدا بنیاد جایزه موسیقی پولار را در سوئد ایجاد کرد.

سوئد از جمله کشورهای اروپایی است که در بخش بین‌المللی آرشیو موسیقی آن، برخی از آثار موسیقی افغانستان نگهداری می‌شود. نمونه آثاری با صدای پروین، گروه چهار بیتل‌ها، مهوش برخی کارهای ظاهر هویدا و بخشی از آثار ساربان و احمد ظاهر از جمله آن است.

امسال وبسایت رسمی جایزه موسیقی پولار، بخش ویژه‌ای را به معرفی موسیقی افغانستان همراه با متن، تعدادی تصاویر و نمونه‌های فایل صوتی موسیقی اختصاص داده است.

درین بخش ضمن شرح فعالیت‌های انستیتویی موسیقی، به گذشته موسیقی افغانستان، آلات موسیقی و تاثیر موسیقی هندی و خراسانی در افغانستان پرداخته شده است.

همچنین فصل کوتاهی به عنوان دوران طلایی موسیقی افغانستان اختصاص دارد که در آن به نقش بنیادی رادیو کابل در تولید و گسترش موسیقی افغانستان، شکل‌گیری گروه‌های موسیقی غربی در افغانستان و تاسیس مکتب موسیقی اشاره شده است. در عین حال این سایت بر محبوبیت احمد ظاهر و نمایندگی او از نسل جوان در موسیقی پاپ یادآوری کرده است.

مصادف شدن چهاردهم جون روز مراسم اهدای جایزه موسیقی پولار به افغانستان با سالروز تولد احمد ظاهر چهره پرکار و تاثیرگذار در موسیقی این کشور، برای مردم افغانستان و اهالی موسیقی روز بیاد ماندنی خواهد بود.

مراسم اهدای جایزه پولار با حضور کارل گوستاف شانزدهم، پادشاه سوئد، هنرمندانی از کشورهای مختلف و مقامات فرهنگی-هنری در گراند هتل استکهلم برگزار و از طریق کانال چهار تلویزیون این کشور پخش می‌شود.

درین مراسم تعدادی از هنرمندان از چند کشور به اجرای موسیقی نیز خواهند پرداخت که از جمله می‌توان به لورن، برنده یورو ویژن از سوئد و آریانا سعید از افغانستان اشاره کرد.

قرار است در ماه مارچ سال آینده میلادی، کشور سوئد میزبان برگزاری کنسرت بزرگ ارکستر زهره از انستیتوی موسیقی افغانستان باشد.