پهنه وسیعی از خاک افغانستان و بیشتر در شمال و شرق این کشور را کوه‌ها پوشانده ‌اند و کوه‌های هند وکش به طول ۶۰۰ و به عرض ۱۰۰ کیلومتر از سمت شمال شرقی به سوی غرب و جنوب غربی کشیده شده اند و تقریباً از وسط افغانستان می‌گذرند.

این کوه‌ها که زمانی در ارتفاعات خود یا حداقل در بلندی‌های هندوکش همواره برف داشتند و حتی در تابستان‌ها نیز قله‌های زیادی و یخچال‌های متعددی پر از برف دیده می شد اما هر سال از این نوع مشاهدات دارد کم می شود و این روند صدای زنگ خطر و بیدار باش را نیز در این کشور جنگ زده درآورده است.

اداره محیط زیست افغانستان در جریان یک کارگاه آموزشی؛ اعلام کرد که به رغم آن که این کشور در تغییرات اقلیمی و آب و هوا و آلودگی‌ناشی از گازهای گلخانه‌ای در جهان نقش بسیار اندکی داشته و دارد، اما بیشتر از دیگر کشورهای مقصر از این ناحیه متضرر می ‌شود.

نهاد «دیده بان آلمان» یا German Watch که به عنوان نهادی معتبر تغییرات اقلیمی در سطح جهان را رصد می کند در گزارشی که بر اساس داده های سال های 1994 تا 2014 ، منتشر کرد، افغانستان را پانزدهمین کشور آسیب‌ پذیر از گذر تعییرات اقلیم ارزیابی کرده که بر اثر سیلاب ها، رانش زمین، سقوط بهمن متحمل خسارات زیاد شده است.

افغانستان کشوری است که معیشت 75 درصد مردم آن به کشاورزی ، دامداری و باغداری پیوند مستقیم دارد و نگرانی از بابت ادامه تبعات تغییرات اقلیمی در این کشور و تشدید مشکلات و بحران های برآمده از تامین منابع آبی و در ادامه آن تامین غذا یک امر بدیهی است.

اداره محیط زیست افغانستان پیش از این گفته بود که یکی از عوامل آلودگی هوا در شهرهای این کشور از جمله کابل پایتخت کارخانه‌های بافندگی وکوره های آجر‌پزی است که تنها در کابل بیش یک هزارو 200 کارخانه تولید آجر فعال است.

به همین دلیل کابل اثرات نامطلوب این پدیده را با افزایش 0.6 درجه سانتیگراد متوسط دمای سالیانه نسبت به سال 1960 و کاهش الگوی بارش تا حدود 30 میلیمتر را به طور میانگین به دلیل تاثیر منفی بر چرخه هیدرولوژی آب تجربه کرده است.

در همین رابطه اداره محیط زیست افغانستان روز گذشته با برگزاری کارگاه آموزشی دو روزه ای در ارتباط با اقلیم در کابل اعلام کرد که این کشور تغییر اقلیم را تهدیدی جدی برای خود می داند و برای مبارزه با این پدیده تا سال 2020 به بیش از 17 میلیارد دلار اعتبار نیاز دارد.

این در حالی است که بودجه ملی این کشور در سال 1397 اندکی بیش از 5 میلیارد دلار اعلام شد که نصف این بودجه نیز از محل کمک های خارجی تامین می شود.

محمد نعمان حکمت معاون اداره حفاظت از محیط زیست افغانستان در این کارگاه آموزشی گفت که تغییر اقلیم بزرگترین تهدید جهانی است که افغانستان هم از این تهدید مستثنا نخواهد بود و کشاورزان این کشور با تغییر اقلیم به شدت آسیب خواهند دید.

حکمت تصریح کرد که دریافت کمک از صندوق اقلیم سبز جهانی که افغانستان نیز عضویت آن را دارد، نیازمند یک طرح و برنامه فنی دقیق است که ما ظرفیت آن را نداریم.

سیده مژگان مصطفوی معاون وزارت اطلاعات فرهنگ افغانستان نیز در این کارگاه زیست محیطی گفت که جنگ آینده، جنگ آب است و دولت باید آب‌های شیرین کشور را مدیریت کند.

وی از مسئولان دولتی انتقاد کرد که در باره مسائل محیط زیست بی توجه اند و از دولت خواست که در نظام آموزشی کشور موضوع محیط زیست و تغیر اقلیم را جای دهد.

عبدالولی مدقق معاون اداره محیط زیست افغانستان نیز دیروز گفت که در گذشته افغانستان در هر 30 سال ، چهارسال خشکسالی را تجربه می کرد اما در حال حاضر در هر 10 سال، پنج سال خشکسالی تداوم پیدا می کند.

طیب برومند یکی از کارشناس مسائل محیط زیست افغانستان به رسانه های این کشور گفته است که در حوزه آبی کابل که یکی از حوزه های پنجگانه افغانستان است تحقیقی انجام داده و نتایج آن نشان می دهد که در گذشته ظرفیت آبی این حوزه 21 میلیارد مترمکعب در سال بود اما در سال 2014 این رقم به 16 میلیارد مترمکعب آب کاهش یافت و می ‌توان گفت که پنج میلیارد مترمکعب آب از سال‌های 1970 تا سال 2014 در میانگین آبی این حوزه کاهش یافته است.

برومند گفت که می توان این تحقیق را در چهار حوزه آبی دیگر افغانستان نیز در نظر گرفت که ظرفیت های آبی افغانستان در تمام این حوزه ها نیز رو به کاهش است.

اداره هماهنگی کمک های بشری سازمان ملل متحد برای افغانستان ، در یک گزارش جدید اعلام کرد که بیش از دو میلیون تن از ساکنان افغانستان بر اثر خشکسالی نیازمند دریافت کمک‌های بشر دوستانه برای تامین غذا هستند.
در این گزارش آمده است که به علت کاهش برف و باران در زمستان سال گذشته، بسیاری از چشمه‌ها در مناطق مختلف خشک شده اند و حتی سطح آب رودخانه ها دائمی پایین آمده و یا بطور کامل خشک شده اند و کشاورزان در بخش های زیادی از این کشور فقط نظارگر مزارع خشک شده اند.

توبی لینزر هماهنگ کننده کمک های بشری سازمان ملل دو هفته قبل برای کمک و رفع نیازمند‌های اولیه مقابله با بحران خشکسالی در افغانستان از جامعه جهانی مبلغ 750 میلیون دلار درخواست کرد.

وی گفته بود که برای بررسی مستقیم شرایط از استان های «قندز» و «بغلان» از مسیر جاده سفر کرده و دیده است که تا چه اندازه وخامت اوضاع مردم جدی است.

به گفته لنزر مردم در شمال و غرب افغانستان در حدود دو میلیون دام خود از نوع گوسفند ، بز یا گاو را بر اثر خشکسالی از دست داده اند و وی هشدار می دهد که اگر در شش ماه آینده اقدام هماهنگ برای فراهم سازی غذای ساکنان و علوفه دام ها انجام نشوند، فاجعه‌ ای انسانی در افغانستان رخ خواهد داد.
استان های غور، بادغیس، فراه، هلمند، زابل، ارزگان و جوزجان بیشتر از دیگر استان از پدیده خشکسالی آسیب دیده ‌اند و هر روز بر دامنه این بحران افزوده می شود.

حقیقت این که تغییرات اقلیم مشکلی محلی نیست ، امروز بیش از هر زمان دیگری خود را به جوامع بشری دیکته می کند و شاید وقت آن رسیده باشد به منظور مقابله با این پدیده طبیعی ، دست از نشست های محلی و بخشی در داخل کشورهایمان برداشته و در قالب سازمان هایی منطقه ای و جهانی با تدبیرو بهره از تجارب گذشته و حال ملت ها به سازگاری زندگی خود با شرایط سخت کنونی برویم.