نويسنده :Antony BURLAUD
برگردان: رویا شریفیان
سرنوشت پس از مرگ امه سزر (٢٠٠٨-١٩١٣) ، (با در نظر گرفتن جميع جهات) ياد آور سرنوشت نلسون ماندلا ست. وي بارها و بار ها مورد تقدير قرار گرفت و مطالعات متعددي بر روي آثارش انجام شد ، شخصيت هاي مختلف با گرايش هاي متفاوت به او اداي احترام کردند و به ابتکار رئيس جمهور وقت فرانسه، نيکلا سارکوزي، محلي در پانتئون به نام وي نامگذاري شد.
او که متولد جزيره مارتينيک بود، رفته رفته به شاعري دوست داشتني، نويسنده اي بشر دوست و مطرح در همه محافل تبديل شد.اما نبايد فراموش کنيم که وي مبارزي سر سخت و سياستمداري مجرب بود که به مدت نيم قرن شهردار شهر فور- دو- فرانس پايتخت مارتينيک بود و در عين حال از سال ١٩٤٥ الي ١٩٩٣ بطور مستمر وکيل مجلس نيز بوده است.
براي امه سزر که هيچ گاه نمي خواست رويا هايش را از عمل جدا کند ، شعر از سياست جدا نبود. اثر معروفش « بازگشت به زاد بوم» گواه اين امر است و فريادي است که خشم درونش را انعکاس مي دهد. هرچند سياست و شعر از يک سر چشمه نشات مي گيرند ولي هر کدام بايسته هاي خود را دارند و در طبقه بندي هاي متفاوت قرار مي گيرند: يک نويسنده بدون هيچ التزامي است درحاليکه يک سياستمدار شرايط نسبي را در نظر مي گيرد.
٥ جلد نوشته هاي سزر ( به زبان فرانسه -مترجم) (١)که از اين پس در دسترس مي باشد، نشانگر جايگاه سياست در زندگي اوست . اين آثار در کنارنوشته هاي کلاسيک او مانند « گفتاري در باب استعمار»، مجموعه اي از آثار ناشناخته اوست که راوي فعاليت هاي روزمره يک نماينده و رهبر حزب است که از آن جمله مي توان به سخنراني هاي متعدد در مجلس، خطابه هاي ايراد شده در مراسم و ضيافت هاي مختلف، تراکت ها ، متون تهيه شده براي کنگره، مصاحبه با جرايد، بيانيه هاي انتخاباتي اشاره کرد.اهميت مجموعه آثار او، علي رغم محدوديت ياداشت هاي نويسنده ، مراحل مهم زندگي حرفه اي وي را آشکار مي سازد.از اولين مقاله هايش تا انتخابش در فور-دو- فرانس، جدايي از حزب کمونيست، تشکيل حزب مترقي مارتينيک در سال ١٩٥٨ ودر انتها کناره گيري از صحنه عمومي. اهميت اين مجموعه، وراي جنبه مستندات آن، ارتباط بين ايده آل شاعرانه و عمل سياسي را نشان مي دهد و اينکه چگونه ايده آل هاي سياسي از صافي واقعيت عبور مي کنند.در زمينه شعر، امه سزر بر اصول هگل که معتقد بود با تامل در جزييات مي توان به امر جهانشمول دست يافت پايبند بود.در امور سياسي هم بر حسب اين ديالکتيک، همه مسائل ملموس و مرکزي را به يک موضوع ارجاع مي داد: روابط مارتينيک و فرانسه.
در ابتدا، امه سزر که تمايلي به از هم گسيختن روايط استعماري نداشت، طرفدار همگون سازي فرهنگي بود و موفق شد که مارتينيک را به يکي از تقسيمات کشوري فرانسه تبديل کند ولي با مشاهده عدم تغيير سرنوشت هموطنانش، بدون درخواست خود مختاري ، خواستار استقلال بيشتري شد.همواره با دولت مرکزي در کشمکش بود و در دوران رياست جمهوري فرانسوا ميتران وبا بهره گيري از سياست تمرکز زدايي آن زمان در فرانسه، موفق به ايجاد روابط ملايم تري با پاريس گشت.تحول نظراتش، انتقادات زيادي بهمراه داشت گاه بعلت سخنراني هاي تند و انقلابي و گاه به دليل تعديل عقايد ضد استعماري .
بايد اذعان داشت که محکوم کردن وي نا درست است.با مطالعه مجموعه آثار سزر پي مي بريم که وي براي دستيابي به اهدافش، دچار تغيير موضع نشده است ولي به عنوان فردي عمل گرا، پيوسته بدنبال فرم ها و فرمول هاي دقيق در شرايط خاص بود. بي شک تفکروي در مورد بعضي نکات از جمله مفهوم « ملت» نوساناتي داشت ولي در مجموع وي همواره يک خط ممتد را دنبال مي کرد. قدرت اعتراضي وروح سازش ناپذيرش در هر جلد از آثارش مشهود است.
روح يک سياه پوست اصيل که قادر بود بدون تزوير اعلام کند: « من سرم را در مقابل هيچ فرمانداري خم نخواهم کرد زيرا مبادي آداب نيستم. برا ي صاحب منصبان پشيزي قائل نيستم .مي توانستم موقعيت شغلي براي خود دست و پا کنم و به ارتقايي بسنده کنم و معاون وزيري سياهپوست باشم ولي اين خواسته من نيست و بر آن تف و لعنت مي فرستم.»
١- Aimé Césaire, Écrits politiques (vol. I à V), 1935-2008, Nouvelles Éditions Place, Paris, 2019, cinq tomes sous coffret, 2 048 pages, 120 euros. Toutes les citations en sont tirées.
