نتیجه انتخابات افغانستان؛
صدای پای بحران به گوش می‌رسد؟
ارشاد هنریار بی‌بی‌سی
تنها سه روز پس از برگزاری انتخابات فضای سیاسی افغانستان با ادعاهای پیروزی زودهنگام از سوی نامزدهای رقیب تنش‌آلود شده است.
عبدالله عبدالله، یکی از نامزدان پیشتاز این انتخابات دیروز مدعی پیروزی دراین انتخابات شد و گفت: "انتخابات به دور دوم نخواهد رفت و تیم ما حکومت جدید را تشکیل می‌دهد."
پیش از این، امرالله صالح، نامزد معاونت اول اشرف غنی، هم در مصاحبه‌ای با صدای آمریکا گفته بود که آرای بالا را بدست آوردهاند و پیروز انتخابات آنها هستند. هرچند آقای صالح دیشب در کنفرانسی در کابل تاکید کرد که آنها منتظر اعلام نتیجه انتخابات از سوی کمیسیون می‌مانند.
گلبدین حکمتیار یکی دیگر از نامزدان مطرح ریاست جمهوری و رهبر حزب اسلامی افغانستان در پایان روز انتخابات در گفتگو با بی‌بی‌سی فارسی اذعان داشت که اگر تقلبی درکار نباشد، یقین دارد که صددرصد برنده انتخابات است.
به نظر می‌رسد هرکدام از سیاستمداران تلاش دارند تا با برجسته نشان دادن نقش خود سهمی در تقسیم قدرت داشته باشند.
این ادعاها در حالی‌که کمیسیون انتخابات هنوز میزان کامل مشارکت رای‌دهندگان را اعلام نکرده، بیانگر آن است که روند اعلام نتایج انتخابات افغانستان مثل انتخابات ۲۰۱۴ جنجالی خواهد بود.
§
نامزدانی‌که باور دارند دراین انتخابات تقلب صورت گرفته یکی دوتا نیستند. از جمله گلبدین حکمتیار مدعی است که در این انتخابات "بدترین نوع تقلب" و بیش از هر زمان دیگر صورت گرفته‌است. آقای حکمتیار هشدار داد اگر نتایج واقعی اعلان نشود هیچ طرفی نخواهد پذیرفت و کشور به بحران خواهد رفت.
در کنار ادعاهای نامزدان، نوارهای تصویر زیادی در شبکه‌های اجتماعی دست بدست می‌شود که نشان می‌دهد به نفع نامزدان خاص صندوق‌ها پر می‌شوند.
در حالی که نهادهای ناظر انتخابات میزان تقلب را در این انتخابات کمتر از آنچه در گذشته اتفاق افتاده گزارش کردند.
کمیسیون‌های انتخاباتی تاکید دارند که وجود سیستم بیومتریک اجازه نخواهد آرای تقلبی روی نتیجه انتخابات تاثیر بگذارد. آقای عبدالله نیز دیروز در نشست خبری‌اش تاکید کرد آرایی‌که از فیلتر بیومتریک نگذرد، باید باطل شود.
سرنوشت انتخابات چه خواهد شد؟
به‌طور کل سه برداشت از فضای سیاسی - انتخاباتی پیش رو متصور است؛ یک: برنده چهارمین دور انتخابات ریاست جمهوری با انتخابات شش میزان/ مهر مشخص می‌شود؛ دو: انتخابات به دور دوم می‌رود و نامزد با رای اکثریت نسبی برنده خواهد شد؛ و اما سومین برداشتی که آینده مبهم و پیچیده‌ای را در پی‌خواهد داشت، بحران ناشی از ادعای پیروزی همزمان چند نامزد است. در این حالت حرف کمیسیون‌های انتخاباتی خریدار ندارد و بازار جنجال‌های سیاسی - انتخاباتی داغ خواهد شد.
در تازه‌ترین مورد فضل هادی مسلمیار، رئیس مجلس سنای افغانستان در باره ابطال آرای بیومتریک ناشده، با لحن تهدیدآمیز گفته با زور کمیسیون را وادار به شمارش این آرا می‌کنیم. او مدعی شده که شمرده نشدن آرای بیومتریک ناشده جفا به حق مردم است.
حکمتیار: صددرصد یقین دارم برنده انتخابات افغانستان هستم
گلبدین حکمتیار نیز با زبان تهدید آمیز گفته که اگر تقلب صورت بگیرد، او وادار خواهد شد "به سنگر" برگردد.
آقای حکمتیار برای حل بحران احتمالی سیاسی انتخاباتی روی یک "تصمیم مشترک" تاکید دارد. او می‌گوید به جز یک نامزد همه با این طرح موافقند. اشرف غنی رئیس جمهوری پیش از این بارها به احتمال تشکیل حکومت موقت واکنش تند نشان داده و تشکیل حکومت ائتلافی را نیز رد کرده است.
گروه سوم در کمین نشسته؟
یک هفته قبل، شماری از چهره‌های مطرح در سیاست افغانستان که ظاهرا در انتخابات به گونه مستقیم از هیچ نامزدی اعلام حمایت نکردند، کنار هم جمع شدند. این گروه از سیاسیون هدف‌شان را مهار بحران پسا انتخابات خوانده‌اند. آنها که دست‌کم دو بار با نمایندگان طالبان در گفت‌وگوهای مسکو نشستند، بیشتر طرفدار ادامه مذاکرات صلح بودند و این موضوع را نسبت به برگزاری انتخابات ترجیح می‌دادند.
چهره‌هایی از جمله عطا محمد نور، محمد یونس قانونی و محمد اسماعیل خان در محور حامد کرزی، رئیس جمهوری پیشین دو روز پیش از برگزاری انتخابات از احتمال بحران در انتخابات افغانستان سخن گفتند.
احتمالا منظور این افراد از بحران احتمالی انتخاباتی، اصرار بر پیروزی از سوی چند نامزد پرقدرت باشد. از طرف دیگر، نگاه این افراد در زمینه مذاکره با طالبان متفاوت با نگاه دولت افغانستان به رهبری محمد اشرف‌غنی بوده است. این سیاستمداران که گفت‌وگوهای صلح را نسبت به انتخابات برجسته می‌دانستند، باور دارند در بیرون‌رفت از بحران پس از انتخابات می‌توانند نقش پررنگی را ایفا کنند.
خود را در روز انتخابات عملی نکردند؟
با وجود تهدیدهای جدی طالبان، رای‌گیری خلاف انتظار بسیاری بدون این‌که حمله خونینی اتفاق بی‌افتد، برگزار شد.
هرچند وزارت داخله/کشور از انجام ۶۸ حمله برای مختل کردن امنیت در روز انتخابات از سوی این شورشیان خبر داد. این وزارت اعلام کرد که در انفجار بمب‌های مغناطیسی و پرتاب خمپاره، چهار نفر در سراسر کشور کشته و ۷۲ نفر زخمی شدند. آماری که در مقایسه با روزهای پیش از انتخابات بسیار کمتر است. نهادهای امنیتی افغانستان گفتند این تلاش آنها بود جلو حملات این گروه را گرفته است که باور آن آسان نیست.
جعفر مهدوی، نویسنده کتاب جامعه‌شناسی سیاسی طالبان باور دارد که این گروه نخواست با حمله بر مراکز رأی‌دهی و هدف‌قراردادن غیرنظامیان در روز برگزاری انتخابات، ذهنیت مردم را بیشتر از این در برابر خودشان برانگیزند. به باور او این موضوع باعث می‌شد طالبان از بحث صلح و احتمال از سرگیری گفت‌وگو با آمریکا دور بمانند.
آقای مهدوی می‌گوید که تلاش طالبان این بوده تا میزان مشارکت مردم پایین بماند و موضع طالبان را قویتر و افکار عامه را نزدیک به باور این گروه نشان دهد. یعنی که مردم به انتخابات بی‌باور هستند.
آقای مهدوی می‌گوید اگر انتخابات به بحران برود امکان تشکیل حکومت موقت یا عبوری بیشتر از تشکیل ساختاری شبیه حکومت وحدت ملی است.
با احتمال زیاد در روزها و هفته‌های آینده موج تازه‌ای از جنجال‌ها در عرصه سیاست افغانستان شکل بگیرد؛ جنجال‌هایی که دشوار به نظر می‌رسد با نسخه‌ای مثل ایجاد حکومت وحدت ملی آرام شود. دراین صورت احتمال آنکه گروه سومی در کمین نشسته با جلب حمایت داخلی بیشتر و برجسته ساختن مذاکرات صلح با گروه طالبان حکومت موقت را برای شکستن بن‌بست پیشنهاد کنند.
