وقوع 'ستاره لرزه' بی نهايت عظيم در کهکشان راه شيری

"اس جی آر 20-1806" دارای يک ميدان مغناطيسی بی نهايت قدرتمند است

ستاره شناسان می گويند که مقدار انرژی آزاد شده از انفجار سطحی يک ستاره نوترونی در سوی ديگر کهکشان راه شيری در فاصله 50 هزار سال نوری زمين، آنها را به حيرت افکنده است.

تلالو ناشی از اين انفجار در روز 27 دسامبر چنان قدرتمند بود که از سطح ماه منعکس شد و جو زمين را روشن کرد. اين انفجار در سطح "اس جی آر 20-1806" که يک نوع ستاره نوترونی ابرمغناطيسی و کاملا غيرعادی است روی داد.

اخترشناسان می گويند اگر اين انفجار در فاصله 10 سال نوری زمين روی داده بود، احتمالا باعث انقراض انبوه موجودات زنده می شد.

دکتر راب فندر، از دانشگاه ساتهمپتون در بريتانيا به بی بی سی گفت: "به حساب ما اين احتمالا بزرگترين انفجاری است که بشر از زمانی که يوهانس کپلر ابرنواخترش را در سال 1604 کشف کرد شاهد آن است."

وی افزود: "اين رويدادی است که تنها يک بار در زندگی بشر روی می دهد. ما شاهد شيئی به قطر تنها 20 کيلومتر در سوی ديگر کهکشان خود بوده ايم که در تنها در يک دهم ثانيه مقداری انرژی آزاد کرده است که خورشيد نمی تواند طی 100 هزار سال توليد کند."

چرخش سريع

اين رويداد آشکارگرهای (detector) تعبيه شده به روی تلسکوپ های فضايی، مانند آشکارگر رصدخانه فضايی "سوئيفت" (Swift) که به تازگی به فضا پرتاب شده است را در پرتوهای گاما غرق کرد.

سوئيفت به سرعت دست به کار رديابی سرمنشا انفجار گاما شد

اين تلسکوپ اخيرا در مدار زمين قرار داده شد تا انفجارهای اشعه گاما را رديابی و تحليل کند. انفجارهای اشعه گاما (Gamma-ray bursts) تلالو ناگهانی اما بسيار فرار پرتوهای گاما هستند.

شدت انفجار ثبت شده توسط تلسکوپ "سوئيفت" و ساير تلسکوپ ها در ماه دسامبر چنان شديد که دانشمندان از وصف آن عاجز مانده اند.

اکنون بيست موسسه از سراسر جهان مشترکا سرگرم پژوهش درباره آن هستند و قرار است دو عدد از اين تيم ها يافته های خود را در شماره آتی مجله "نيچر" گزارش کنند.

تيم های محققان می گويند توانسته اند رد اين رويداد را تا "اس جی آر 20-1806" دنبال کنند.

اين شی که به طور خالص از نوترون ها تشکيل شده است، باقی مانده هسته فروپاشيده چيزی است که زمانی يک ستاره غول پيکر بود.

با اين حال قطر اين هسته اکنون تنها 20 کيلومتر است و با چنان سرعتی می چرخد که هر 5/7 ثانيه يک دور را کامل می کند.

دکتر فندر توضيح می دهد: "اين شی دارای يک ميدان مغناطيسی بی نهايت قدرتمند است و اين ميدان مغناطيسی نوعی ساختمان ايجاد می کند که اکنون طی اين رويداد (انفجار سطحی) تحت يک بازآرايی قرار گرفته است- اين حادثه ای است که گاهی 'ستاره لرزه' توصيف می شود که در ستاره نوتورنی معادل يک زمين لرزه است."

تداوم درخشش

"اس جی آر 20-1806" در صورت فلکی قوس يا کمان (Sagittarius) و در آن سوی مرکز کهکشان راه شيری قرار دارد، بنابراين در فاصله ای ايمن از زمين واقع شده است.

دکتر برايان گانسلر از مرکز اخترفيزيک هاروارد-اسميتسونين که نويسنده اصلی يکی از مقالاتی است که قرار است در نيچر چاپ شود می گويد: "اگر اين حادثه در فاصله 10 سال نوری زمين روی داده بود، به شدت به جو زمين صدمه می زد و احتمالا باعث يک انقراض انبوه می شد. خوشبختانه هيچ مگنتاری (ستاره نوترونی) در اطراف ما وجود ندارد."

فوران شديد اوليه پرتوهای گاما ناشی از اين رويداد به سرعت فروکش کرد، اما درخشش پستاب های آن در طول موج های راديویی بلندتر همچنان ادامه دارد.