سمیر الله وردی
پژوهشگران با تحقیق روی «تاردیگریدها» نوعی پروتئین یافتند که باعث ایجاد حالت محافظتی در سلولهای انسان میشود. آنها امیدوارند بتوانند از این ویژگی برای فائق آمدن بر سختیهای سفرهای فضایی استفاده کنند.
هیچ موجودی روی زمین سختجانتر از “تاردیگریدها” یا “خرسهای آبی” نیست؛ زیرا این موجودات در سختترین شرایط به بقای خود ادامه میدهند. آنها قادرند به مدت ۱۴ روز در دمای منفی ۱۸۰ درجه یا حتی به مدت ۳۰ دقیقه در دمای بالای ۱۵۱ درجه زنده بمانند. این جانداران در محیط “خلأ فضا” و حتی در محیطی با “تابش پرتو ایکس بالا” نیز زنده ماندند.
در واقع، این جاندار میتواند شرایطی را که حتی در کره زمین وجود ندارد هم تحمل کند. انعطافپذیری ماورائی آنها و همینطور ظاهرشان، باعث شده تا بسیار دوستداشتنی باشند. اما غیر از این مسئله، محققان به دنبال این هستند تا بفهمند این جانداران کوچک، چگونه میتوانند برای مقابله با سختیهای سفر فضایی به انسانها کمک کنند.
مقاومت تاردیگرید در سازگاری با محیط زندگیاش ریشه دارد. این جاندار در مکانهای به ظاهر آرام زندگی میکند؛ مانند تودههای خزه خنک و مرطوب روی دیوار باغچهها. ممکن است خانه مرطوب و خزهدار آنها، چندینبار در سال خشک شود. خشکشدن برای اکثر موجودات زنده، بسیار فاجعهبار است؛ ولی دربارۀ تاردیگرید این موضوع فرق میکند.
هنگامی که خرس آبی خشک میشود، از بدنش چند پروتئین عجیب بیرون میریزد که شباهتی به مواد موجود در بدن هیچ جاندار دیگری ندارد. این پروتئینها در آب، بیشکل هستند؛ اما به محض خشکشدن، پروتئینها به شکل رشتههایی متقاطع و بلند در میآیند و فضای داخلی سلول را پر میکنند، از غشای سلول و پروتئینها محافظت میکنند و مانع شکستن یا باز شدن آنها میشوند.
پژوهشگران در آزمایشهایشان به این نتیجه رسیدند که این پروتئینها برای انسانها نیز حالت محافظتی دارند. ممکن است تاردیگریدها، در موفقیتهای بیشتر پژوهشگران در زمینه فضا نقش بزرگی ایفا کنند. در واقع با تقلید از تاردیگرید انسانها میتوانند در فضای بیرون ساکن شوند. محصولات کشاورزی و مخمرها و حشرات را میتوان برای تولید پروتئینهای تاردیگرید مهندسی کرد و به این موجودات اجازه داد تا در فضاپیماها که در آن سطوح تابش در مقایسهبا زمین بالاتر است، رشد کارآمدتری داشته باشند.
بیگ بنگ