پالاب گش
گزارشگر علمی
محققان یک «منظومه بینقص خورشیدی» را شناسایی کرده‌اند که می‌گویند بدون برخوردهای شدیدی شکل گرفته که منظومه ما را به مجموعه‌ای ناهمگون از سیارات با اندازه‌های مختلف بدل کرده است.
این سیستم، واقع در فاصله ۱۰۰ سال نوری از زمین، شامل شش سیاره همگی تقریبا به یک اندازه است. منجمان می‌گویند که این سیارات با قدمتی احتمالا ۱۲ میلیارد سال، از آن زمان تاکنون تغییر زیادی نکرده‌اند.
این منظومه با توجه به شرایط بکر آن، برای بررسی نحوه تشکیل سیارات و بررسی وجود حیات در آنها ایده‌آل است.
منظومه شمسی ما در فرآیندی خشن شکل گرفت، یعنی سیارات آن در زمان تشکیل به یکدیگر برخورد کردند، که مدار حرکت آنها را مختل کرد و نهایتا غول‌هایی مثل مشتری و کیوان در کنار کرات نسبتا کوچک مثل زمین مستقر شدند.
در منظومه «اچ دی ۱۱۰۰۶۷» وضعیت کاملا متفاوت است.
نه فقط سیارات آن ابعادی نزدیک به هم دارند، بلکه برخلاف سیارات منظومه ما، گردش آنها با یکدیگر هماهنگ است.
دکتر رافائل لوکو از دانشگاه شیکاگو که این مطالعه را هدایت کرده «اچ دی ۱۱۰۰۶۷» را یک «منظومه خورشیدی بینقص» توصیف می‌کند.
«این برای مطالعه چگونگی تشکیل سیارات ایده‌آل است چون این سیستم برخلاف منظومه شمسی شروعی هرج و مرج زده نداشت و از زمان تشکیل هیچ تلاطمی ندیده است.»
دکتر مارینا لافارگا-ماگرو از دانشگاه وارویک گفت که این منظومه «زیبا و منحصر به فرد است.»
او به بی‌بی‌سی گفت: «واقعا هیجان‌انگیز است، صرف دیدن چیزی که قبلا هرگز دیده نشده بود هیجان‌آور است.»
منجمان در سه دهه اخیر هزاران منظومه خورشیدی پیدا کرده‌اند. اما هیچ یک از آنها به این اندازه برای مطالعه نحوه تشکیل سیارات مناسب نبوده. شباهت آنها از نظر اندازه و ماهیت بکر آن برای انجام تحقیقات عالی است چون مقایسه و کشف تفاوت‌ها را خیلی آسانتر می‌کند.
در مرکز این منظومه هم یک ستاره درخشان قرار دارد که بررسی نشانه‌های حیات از طریق معاینه اتمسفر آنها را ساده‌تر می کند.
هر شش سیاره کوچکتر از نپتون یعنی دو تا سه برابر زمین هستند. نپتون از نظر قطر آن چهار برابر زمین است.
در ماه سپتامبر هم سیاره‌ای کوچکتر از نپتون به نام «کی۲-۱۸بی» در یک منظومه دیگر شناسایی شد که در اتمسفر آن نشانه‌های جسته گریخته یک گاز که موجودات زنده تولید می‌کنند رویت شد.
این دو کشف باعث هیجان زیادی شده است.
هرچند منظومه ما حاوی این نوع سیارات (به اصطلاح زیرنپتون) نیست، اما گمان می‌رود که اینها رایج‌ترین نوع سیاره در کهکشان راه شیری باشند. ولی دانشمندان چیز زیادی درباره آنها نمی‌دانند.
برای مثال معلوم نیست جنس آنها عمدتا از سنگ، گاز یا آب است. منجمان همچنین نمی‌دانند که زمینه لازم برای پیدایش حیات در آنها وجود دارد.
به گفته دکتر لوکو پاسخ به این پرسش‌ها «یکی از داغ‌ترین موضوعات» در این رشته است. او می‌افزاید که کشف «اچ دی ۱۱۰۰۶۷» به تیم او فرصتی بی‌نظیر برای حل این معماها در زمانی نسبتا کوتاه می‌دهد.
او به بی‌بی‌سی نیوز گفت: «ممکن است در کمتر از ده سال حل شود.»
«ما این سیارات را شناسایی کرده‌ایم، می‌دانیم کجا هستند، فقط به زمان کمی بیشتری نیاز داریم. اما نتیجه خواهیم گرفت.»
اگر این تیم در رصدهای بعدی خود پی ببرد که این دسته از سیارات قادر به میزبانی حیات هستند، شمار سیارات بالقوه قابل سکونت به شدت افزایش خواهد یافت.
نشریه علمی «نیچر»
