|
داستان آن شطرنج
پريسا منوچهر
هوش مصنوعى (Artificial
Intelligence)
كه اختصاراً (AI)
هم گفته مى شود ، شاخه اى از دانش رايانه است كه هدفش بهبود عملكرد
رايانه ها از طريق ايجاد برخى از ويژگى هاى هوش انسانى در ساختار
آنهاست. رايانه ها از ابتدا بر روى محاسبات رياضى پايه گذارى و به مرور
زمان قابليت دريافت و اجراى دستورات ساده را دارا شدند. اندك اندك با
سريع تر و قدرتمند تر شدن رايانه ها اين دستورات ساده نيز به دستورات
پيچيده ترى تبديل شدند. اين پيچيدگى ساختار ذهن انسانى نداشت و در اكثر
موارد منحصر بود در اعمالى نظير محاسبات رياضى، جست جو در بانك هاى
اطلاعاتى، مرتب سازى اطلاعات و غيره. اما ساختار ذهن انسان اگر چه
همانند رايانه سريع و پرحافظه نيست در مقابل قادر به استنتاج و نتيجه
است كه بر پايه قوانين منطقى عقلى انجام مى پذيرد. به عنوان مثال يك
انسان باهوش حتى كمتر از متوسط نيز مى تواند از دو جمله «هر وقت باران
بيايد هوا لطيف مى شود » و «امروز باران آمد» نتيجه بگيرد كه « پس هوا
لطيف شد». اما اين نتيجه گيرى براى رايانه بغرنج است و رايانه هاى
قديمى تر كه فاقد ساختار و نرم افزارهاى هوش مصنوعى بودند، اصولاً قادر
به چنين عملى نبودند.
آيا به كمك هوش مصنوعى روزى ممكن است رايانه ها در مقابل انسان قرار
گيرند؟ نگاهى به تاريخچه اولين رويارويى انسان و رايانه علاوه بر
آشنايى با قسمتى از تاريخچه هوش مصنوعى، شايد ما را در پاسخ به اين
پرسش يارى كند.
در سال ۱۹۶۸ ديويد لوى، قهرمان شطرنج اسكاتلندى، در جريان يك مسابقه
بين المللى، جان مك كارتى آمريكايى را شكست داد. اين شكست براى پروفسور
مك كارتى سنگين آمد و طى يك رجزخوانى اعلام كرد كه اگر چه نتوانسته است
لوى را شكست دهد اما او تا ده سال ديگر برنامه هاى رايانه اى خواهد
نوشت كه بتواند لوى را شكست دهد.
لوى هم كه به قدرت هوش خودش و نادانى رايانه ها اطمينان داشت ۲۵۰ پوند
با مك كارتى شرط بندى كرد كه اين كار عملى نيست. مك كارتى از همان روز
شروع به كار بر روى اين برنامه كرد. در ظاهر كار ساده اى مى آمد اما
آموزش بازى شطرنج به ماشينى كه فقط مى تواند صفر و يك ها را با ما جمع
و مقايسه كند بسيار مشكل بود! به مرور زمان برخى از اساتيد و
برنامه نويسانAI
به تيم مك كارتى پيوستند. جذابيت موضوع از يك روكم كنى ساده به يك
فرايند علمى بزرگ تبديل شده بود. البته هوش مصنوعى مسئله كوچكى نبود كه
محدود به آمريكايى ها يا اين شرط بندى باشد. بسيارى ديگر از دانشمندان
بر روى هوش مصنوعى و حتى بازى شطرنج همزمان با آمريكايى ها كار
مى كردند. به عنوان مثال در سال ۱۹۷۷ ديويد لوى در مقابل يك برنامه
بازى شطرنج رايانه اى روسى بازى كرد و آن را برد. با نزديك شدن به
پايان سال ۱۹۷۸ كه انتهاى موعد مقرر بود مك كارتى و ديويد لوى بار ديگر
براى مبارزه آماده مى شدند، اما اين بار برنامه رايانه اى محصول تيم
پروفسور مك كارتى بود كه با ديويد لوى مسابقه مى داد!
يك مسابقه شش مرحله اى براى تعيين برنده شرط بندى ( همان شرط بندى ۲۵
پوندى كذايى!) در نظر گرفته شده بود. در مرحله اول حريفان( انسان و
رايانه) به مساوى قناعت كردند. بازى دوم و سوم را لوى برد اما در مرحله
چهارم رايانه برنده شد. مرحله بعد لوى برنده شد و بدين ترتيب ۲۵۰ پوند
را تصاحب كرد.
از سال ۱۹۶۵ كه اصطلاح «هوش مصنوعى» تعريف و توصيف شد، تاكنون
پيشرفت هاى چشمگيرى در اين زمينه شده است.
امروزه در بسيارى از شاخه ها هوش مصنوعى نقش مهم و حياتى ايفا مى كند.
از هدايت ماهواره هاى فضايى؛ دستگاه هاى فوق مدرن پزشكى و ... و صد
البته بازى هاى رايانه اى!
الگوريتم نويسى برنامه هاى هوش مصنوعى بر پايه «منطق مسندها» است و از
مشهورترين زبان هاى برنامه نويسى
AI
مى توان به پرولوگ (prolog)
و ليسپ(lisp)
اشاره كرد. |
