پاکستان دوست است و يا د شمن؟
مجله تايم برگردان : داکتر هارون امير زاده
جنرال های پاکستانی به روال معمول از علاقمندی شان نسبت به طالبان انکار می کنند......
مجله تايم در شماره اخير ماه سپتمبر خود در آستانه بر گزاری اسامبله عمومی ملل
متحد در نيويارک که اکثريت رهبران جهان درآن اشتراک نمودند، ملاقات
پرويز مشرف با رًيس جمهور بوش را که به قلم تم مک گريک در
اسلام آباد و مه سيمو کالابريسی در واشنگتن، نگاشته شده،
مورد تحليل قرار داده است. مجله مذکور خوانندگان اين شماره
خويش را با بازی های دوگانه پاکستانی ها با تروريزم بين المللی آشنا ساخته، صداقت
اين کشور را با آمريکايی ها مورد سوال قرار داده است.
اينک ترجمه برخی نکات مهم
آن تقديم می شود.
جنرال های پاکستانی به روال معمول از علاقمندی شان
نسبت به طالبان انکار می کنند. اما در
عين حال يک راز را در چند ماه گذشته در سينه خويش پنهان نگه
داشته اند. در اوايل تابستان امسال قوت های آمريکا يی در حين تعقيب
بازمانده های طالبان در اکناف کوههای پر صخره ای جنوب شرق
افغانستان، به يک کشف عجيب برخوردند. در ميان باندهای مظنون
به طالبان سه افسر نظامی پاکستان در حين بازرسی نيز شناسايی
شدند. مقامات در پاکستان آنها را وابسته به نيروهای دريايی کشور
شان معرفی کردند، در حاليکه يک افسر استخبارات نظامی اين کشور آنان
را افرادی خودسر ناميد. اما خبر دست گيری سه افسر نظامی
پاکستان در ميان جنگجويان دشمن، در واشنگتن و کابل اين شک و
ترديد ها را تقويت کرد که پاکستان با کی است با آمريکا و يا با
تروريست ها؟
هر قدر مدت مبارزه با تروريزم طولانی شود به همان
اندازه شک و ترديد نزد آمريکايیها نسبت
به پاکستانی ها بيشتر شده و صداقت پرويز مشرف در مبارزه
عليه تروريزم مورد سوال قرارمی گيرد. آيا پاکستانی هادر حال حاضر در صدد بی ثبات
ساختن همسايه خود افغانستان نيستند؟ آيا اين پاکستانی ها باصدور
گروهای خراب کار در کشميری در تحت کنترول هند، زمينه ساز يک
جنگ جديد در نيم قاره هند نيستند؟ و يا چه نقش را اسلام
آباد در گسترش سلاح های اتمی در سراسر جهان دارد؟
هيچ کسی امروز از
جنرال مشرف توقع فوری مودرن سازي پاکستان ندارد. اما مشرف مجبور
است که توقعات واشنگتن يعنی مبارزه عليه پاکستانی های را که
هوا خواه طالبان و القاعده اند و به ويژه مقابله با
جنگجويان در کشمير را بر آورده سازد . بنأ برای دست يابی به اهداف
مذکور اداره بوش به قول يک مقام عاليرتبه آن، سياستی را طرح نموده
که بنام روش تطميع و پاداش با پاکستان ياد می گردد.
ملاقات برنامه شده مشرف با بوش در
نيويارک که عملأ پنجمين ملاقات او بعد از يازدهم سپتمبر محسوب
میشود، مشرف متوقع است که واشنگتن سياست جاری خود را کماکان
با کشورش ادامه خواهد داد. اما در عين حال مشرف ممکنست با
وضعيت ديگری مواجه شود، زيرا نگرانی واشنگتن از آن جهت است که
طالبان خاک پاکستان را مورد استفاده قرار داده حملاتی راعليه قوت
های آمريکايی و افغانی به منظور بی ثبات سازی دولت کابل در
تحت حمايت امريکا براه می اندازند، و مسلمأ واشنگتن از
اسلام آباد توقع بيشتر دارد تا بگونه بهتر وموثر تر عليه طالبان
وارد عمل شود. چنانچه ناربرت وان هيست قوماندان ناتو مسًول امنيت
شهر کابل می گويد: " به همه معلوم است
که بقايای طالبان و القاعده در آن طرف مرز افغانستان(پاکستان)
مجددأ سازماندهی" و مورد تربيت قرار می گيرند.
يکی از دلايل اينکه پاکستان نمی
تواند جلو جنگجويان را بگيرد عامل جغرافيايی است. زيرادر داخل سرحد
پاکستان که مناطق کوهستانی و نيمه خود مختار اند بقايای
طالبان و القاعده پس از فرار از افغانستان توانستند در آنجا
دوباره خود را متحد سازند. در اوايل سپتمبر قوت های آمريکا
که با چرخ بال های نظامی حمايت میشدند در نتيجه عمليات نظامی در ولايت زابل
گروه های طالبان به طرف سرحد با پاکستان فرار کردند . در آن طرف
سرحد قوت های پاکستانی در کمين بر عليه طالبان نشسته بودند.
در روز سوم عمليات در نتيجه اعتراض اهالی عشايری قوت های
پاکستانی از منطقه فرا خوانده شدند و عملأ هيچ طالبی دستگير
شده نتوانست.
در عين حال پاکستانيها تا اکنون در مقابل تقاضای
اجازه عمليات قوت های آمريکايی در خاک
پاکستان نيز مقاومت کرده اند. چنانچه يک تن از افسران نظامی پاکستان
می گويد: " اگر به اين افراد چيره دست (سی آی
ای )که برای شش ماه جستجو به اينجا
آمده اند اجازه داده شود آن ها بخاطر پيداکردن لادن همه چيز از
مسجد گرفته تا قريه ها را زير و زبر خواهند کرد
.
معلوم میشود که در درون اردوی پاکستان به درجات
مختلف جلو تلاش های آمريکايی ها عليه القاعده و متحدين شان گرفته
میشود. منابع استخبارات نظامی پاکستان می گويند که سه افسر
پايين رتبه پاکستان در اوايل سپتمبر به اتهام همکاری با
القاعده گرفتار شدند. دو نفر اين افسران از مناطق قبيلوی بودند
و هر سه آنها با خالد شيخ محمد يکی از رهبران القاعده در ارتباط
بودند. فکر میشود که خود خالد که سازمانده حادثه سپتمبر است
از درون يک قطعه نظامی پاکستان در راولپندی دستگير شد.
مقامات گفتند که خالد به کمک يک افسر پايين رتبه در درون قطعه
نظامی به گونه مخفی حفاظت می شد.
يک افسر ارشد استخبارات نظامی پاکستان نفوذ
گسترده القاعده را در درون اردوی کشورش رد کرده و اين نفوذ را صرف
در يک" قشر بسيار کوچک" محدود جلوه داد. اما به قول آقای
تلت مسعود يک جنرال متقاعد و نويسنده پيرامون امنيت
،احساسات قوی ضد آمريکايی در اردوی پاکستان زمانی فراگير شد که حکومت
مشرف بر اثر تحريکات آمريکا سياست ضد طالبان را در پيش گرفته و
نتوانست جلو کشتار اهالی را در افغانستان بگيرد و در نـتيجه
" در درون اردو اين حرکت به عنوان خيانت تلقی شد"
ريشه کن کردن افراطيت از اردو شايد کاری آسانی نباشد.
در ساليان متمادی افسران پايين رتبه را
به روحيه اسلامی تربيت کردند. به قول آقای تلت مسعود" در حال
حاضر تدابيری بر ضد افسران که تفکر بسيار مذهبی دارند، گرفته شده
است". همچنان او در ادامه می افزايد که افسران بدون اجازه
آمرين خويش حتا حق گذاشتن ريش را ندارند.
بسيار مشکل به نظر می رسد که جنرال مشرف بتواند
دستگاه قدرتمند امنيت داخلی وسازمان
(آی اس آی )را که حاميان درجه اول طالبان
بودند، اصلاح نمايد. به نظر يک دپلومات
خارجی درحاليکه درين روز ها مقامات ارشد
(آی اس آی )
مصروف پياده کردن برنامه های
مشرف است، ظاهرأ درسطوح پاييني اين سازمان در صدد تقويت روابط
ایدیولوژيکی و مالی با دست پروده های طالبی خود اند.
سر انجام داغترين موضوع بحث ميان آمريکا و
پاکستان مسله اتمی اين کشور است. مقامات امنيتی آمريکا معتقدند که
دانشمندان پاکستان در انتقال تکنالوژی برای ساختن بمب اتم
با کشور های کوريای شمالی و ايران در رابطه است. هم چنان
آمريکا از کنترول حکومت پاکستان برسلاح های اتمی ا ين کشور
نگران است.
البته مشرف نيز ناراحتی خودرا نسبت به واشنگتن دارد.
مشرف مثل بسياری پاکستانی های ديگر فکر
می کند که پاداش مالی واشنگتن برای پاکستان بخاطر قربانی اين
کشور در مقابله با تروريزم نا کافی است. چنانچه يک جنرال پاکستانی
به يک دپلومات غربی گفته است: " ما درينجا(پاکستان) بخاطر
جنگ بوش می جنگيم ومی ميريم و در بدل آن هيچ چيزی دريافت
نمی کنيم"
در ماه جون هنگاميکه مشرف با بوش ملاقات می کرد، پيام
بوش برای پاکستان بنا به گفته يک مقام اداره قصر سفيد اين بود:"
اگر آنها( پاکستانی ها) واقعأ متعهد به مبارزه با تروريزم
باشند ما نيز حاضريم که به هرنوع تقاضا های آنها پاسخ
شايسته بدهيم".
قبل از ملاقات در اين هفته مقامات آمريکايی پيش بينی
می کردند که آقای مشرف با يک لست طويل، در عرصه های نظامی، اقتصادی
و امتيازات تجارتی وارد آمريکا خواهد شد و در صورت بر آورده
شدن امتيازات نامبرده، او در بدل آن مقابله با تروريزم تعهد
خواهد سپرد.