دکتر رازق رویین
دکتر رازق رویین شاعر وپژوهشگر، درسال 1329 درشهر مزارشریف ولایت بلخ چشم به جهان گشود .دوران آموزشهای نخستین را در زادگاهش به پایان رسانید . در سال 1355 از دانشکدۀ زبان وادبیات دانشگاه کابل ، ودوسال پس از آن از اکادمی تربیۀ معلم گواهینامه های لیسانس وفوق لیسانس را اخذ کرد . درسال 1992 در رشتۀ فیلولوژی ، از دانشگاه سوفیه – بلغاریا به گرفتن درجۀ دکترا موفق گردید .
کارهای رسمی : معاون مجلهء عرفان (1352تا1353 ). استاد زبان وادبیات دری در موسسۀ تربیۀ معلم بلخ (1355 – 1357ش)، مؤلف کتابهای درسی بخش ادبیات دری در وزارت معارف ( 1978—1982)، استاد دردانشکدهء زبان وادبیات دری دانشگاه کابل .همزمان مسوول بخش ادبیات کودکان و نوجوانان درانجمن نویسنده گان.سالهای (1983 –1985) ، بورس آموزشی ازسوی انجمن نویسنده گان در کشور بلغاریا، سال( 1986 ).
کارهای علمی ادبی : تألیف کتابهای درسی بامتود جدید : کتاب درسی به نام (خوانش دری ) یرای صنف دوم مکاتب . 2- کتاب درسی ( خوانش دری ) برای صنف سوم دری . 3 – کتاب درسی (ادبیات دری برای صنف پنجم ) ؛ شامل نمونه های بخش فلکلور ، ادب کلاسیک وادب معاصر . 4- کتاب درسی (ادبیات دری یرای صنف ششم ) ؛ شامل بخشهای نمونه یی ادب فلکلور، کلاسیک و ادب معاصر . 5- کتاب درسی ( تاریخ ادبیات دری برای صنف هشتم – از دوران باستان تا سدۀ هشتم هجری . تحلیلی ، انتقادی ) .6—کتاب د رسی ( تاریخ ادبیات دری برای صنف نهم ، ازسدۀ هشتم تا دوران معاصر- بخش نخست آن) دوبخش دیگر آنرا گروه نویسنده گان ؛ جناب ظهورالله ظهوری ،عبدالغفورر فارغی وچند تن دیگر … نوشته اند .
از رویین تاکنون سه دفتر شعر به نامهای : شکفتن در سترون خاک ، بر نطع آفتاب ، بی همسایه . چاپ گشته اند . دو دفترشعری برای کودکان به نامهای : «غچی غچی بهارشد » و « آفتاب بارانک » نیز از اوچاپ شده است . دکتر روببن در عرصۀ پژوهشهای ادبی وادبیاتشناسی مقاله های بسیار نوشته است .
او اکنون پس ازراه اندازی کانون فرهنگی افغانستانیهای پناهنده در بلغارستان(سال2001 ) ، دست اندر کار انتشار مجله « خاک » است که تا کنون هفت شماره ازآن انتشار یافته است . این مجله در پی باز یافتن هویتهای از دست رفته فرهنگ گذشته و معاصر کشور است که در این زمینه ، بازتابهای موافق و مخالف نیز داشته است .
پست الکترونیکی مجله« خاک » : Kefa20012000@yahoo.com e-mail
نمومه هایی از اشعار شاعر
باغ
یکشب هوا زکوچ بهاران به باغ گفت
نجوای غمسرشت هزاران گیاه وبرگ
درگوش باغ خواند :
ای مانده در نهایت غربت
ای باغ !
یکروز اگر پرندهء گمگشته باز گشت
برشاخه ات نشست
یکروز اگر نسیم بهار شگوفه بار
برپنجه های خشک تو بنشند صد نگین
ما را به پاس هستی سبزی که داشتیم
از یاد خود مبر
بااو بگوی قصهء ایام درد را
ایام تلخناک غم اندود سرد را .
() () ()
مرغی زشاخه خواند :
ای آشیان سبز !
من نیز میروم به دیاران دور دست
گرباد هرزه گوی
دیروز از بهار دروغین خبر رساند
قلبم که از شکفتن یک گل به خود تپید
امروز مرده است .
اکنون چنانکه باد
تابوت برگهای خزان را
بردوش می کشد
تابوت یاد های کهن را
بر دوش می کشم !
() () ()
تا باغ لب گشود
تنها زمین به ماتم سردی نشسته بود .
آنگاه باغ ماند و
عریانی !
پرنده
بهار آمده بود
چکاوک از سر پلوان سبز ده پرید
ودید ،
زمانه شاد ترین هدیه های رنگین را
کبود و سرخ وسپید
به رهگذار جلیل بهار گسترده
وچشم سبز بهار
تلاش رویش گلناک خاک را می دید
که از سلالهء گلزارهای تازه نمود
هزار هودج پربار
هزارلالهء سرخ
به گل فشانی دامان دشتها رفتند
() () ()
شکسته بال ترین مرغ
غمین شد و خواند :
چو آمدی ز ره دور ای تمامت سبز !
نمیتوان به رهت گل هزار گونه نچید
ولی افسوس
درون خانهء من شاخه ها زگل خالیست
درون خانهء من ماتم جداییهاست
درون خانهء من سر بکش بیا وببین
که تار های غم پار تا کجا جاریست !
() () ()
دران بلندی گلبوی آفتابی رنگ
پرنده ها به تماشای باغ می رفتند
ومن ؟
دلم چو لاله به داغ سیاه خویش گریست
پرنده وار سرودم
تو ای لطافت سبز !
چو دل شکسته ترینم
چو پر شکسته ترین مرغ
به تلخواره بهاری که هست
دلتنگم !
بودای بامیان
استاده بود پیکر بودای بامیان
آن پاسدار فرهء فردای بامیان
بودند خوار مایه همه تن تناوران
در مقدم شکوههء والای بامیان
صد جویبار ، زمزمهء شعر مینوشت
برموج موج روشن دریای بامیان
تاتاختند لشکر بیگانه ازخدای
پامال غم شده ست سراپای بامیان
هرشب ستاره میچکد از چشم آسمان
بر سنگ سنگ گریهء شبهای بامیان
یک برگ عشق ، یک گل شادی نمیدمد
آوخ به باغ ودامن صحرای بامیان
چشم شکوفه اش نشود باز در« مزار»
نوروز سوگمند ز هیهای بامیان
گریید ای بتان طراز ، ای بت تتار
در سوگنای هجرت لیلای بامیان
سربرکن ای چکامه سرا پیر دردمند
یغماییان شدند به یغمای بامیان
چشمی که کور حق بود ومهر و مردمی
کی بنگرد به صورت زیبای بامیان
گوشی که کر بود به صدای خودی نه غیر
باری چگونه بشنود آوای بامیان
دست کدام اهرمن آورد خشم کور
کین گونه کس نمی شکند پای بامیان
گنجی مگر نهفته به بنیاد خویش داشت
تا بر کنند کاخ کنشکای بامیان
فرعونیان جهل شکستند بی دریغ
تندیسهء بلند مسیحای بامیان
آیا بود که زنده شود ، روشنی دهد
شمعی که مرد درشب یلدای بامیان ؟
کین لعبتان مهر و هنر ، عشق و آشتی
رفتند ازحریم دلارای بامیان
ای قرن بی عطوفت چندین هزار رنگ
مرگت به کام باد چو اعدای بامیان !
مارچ 2001
اشک خراسان
آمویه ،
اینک در بستری از شنهای شنگرفین اعماق
سپاه نهنگان خسته اش را سان می بیند
تاماهیان ساده دل کودک را
زخمی دیگر نیازارد .
چرا که دو رویانی از نحله های ترفند
رویی اینسو ، رویی دیگر سو
با دستانی سیاه ، سرخ و چرکین
بار ها و بارها
آبهایش را گل آلودند
تا جویهای مولیانی اش را
بیالایند !
()()
و کمانداران شب پرست
آیینه ها را شکسته اند
و فریاد دریاییان هجرت را در ژرفای سکوت
رانده اند .
()()
ودستواره های نا دیدنی
مجمر های عود وپان را
از پای درختان شاه بهار
نوشاد و مهر برزین
و نگارستان بامیان
به ترکستان یغما برده اند
تا گنج شایگان خراسانش را
به خر مهره یی گرو بگذارند
تا دست قحبهء تاریخ
نا مردمی زاده یی را
بر سکوی آزادگانش
ترصیع نهد !
() ()
اهورا های روشنی سراسیمه اند
مباد تن آشوبانی بی مر
روز را در چشم چشمه سارانش شب سازند
که دریغا ؛
ترکان خاتونهای حرمسراهای تاریخ
اشک خراسانرا به تلخی
چون خرسنگی بسته بر پشت شاعران مینو سرشت
نه یکبار ، که باری چند
در کامش رها کرده اند .
()()
آنجا ، هیرمند ،
مادر پیچه سپید زال زر
سکه های موریانهء پنجاب را
در سنگستان قبایل تاراج
دستی گشاده است ناچار !
تا چی سان
پریوای آوازش
باپری از پیوند
مرغاب را با زرین کمران کوکچه بپیوندد
که اگر آمویه را روزی سوری آید
پدیدار
پرنیان ریگهایش را
از نو
خنیاگران رودکی زاد
سرودی بسرایند
در پردهء عشاق !