داوود ناجی در کابل
قرار است کنفرانس جهانی حمايت از افغانستان در آخر ماه جاری ميلادی (ژانويه) در شهر لندن برگزار شود.
در این کنفرانس، هفتاد کشور جهان و نمايندگان حدود دو صد سازمان جهانی شرکت خواهند کرد.
انور الحق احدی، وزير ماليه (دارايی) افغانستان در گفتگوی اختصاصی با بی بی سی در مورد اهمیت برگزاری اين کنفرانس و اينکه افغانستان چه پيشنهادهايی را به اين کنفرانس پيشکش خواهد کرد، توزيح داده است.
احدی: چيزی که ما از کنفرانس لندن می خواهيم اين است که حداقل
برای سال ۱۳۸۵ در حدود چهار ميليارد دلار برای بودجه انکشافی افغانستان موجود باشد
کنفرانس بن اساس تشکيل موسسات دولتی را در چهار سال گذشته در افغانستان بنا کرده است، اساس اقتصاد نوين افغانستان را بنا کرده و اساس يک رابطه جديد را ميان دولت و جامعه برقرار کرد.
اهدافی که کنفرانس بن داشت تکميل شده اما مشکل افغانستان هنوز حل نشده است؛ برای اينکه افغانستان روی پای خود بايستد ما به کمک سياسی اقتصادی و امنيتی دنيا نیاز داريم و هدف کنفرانس لندن اين است که يک چارچوب در مورد روابط بين افغانستان و دنيای خارج تعيين شود.
منظور شما از تعيين اين چارچوب، ساختن سيستمی است که در دراز مدت کارا باشد؟
خوشبختانه چنين سيستمی تقريبا ساخته شده است، سيستم سياسی ما يک سيستم اسلامی و دموکرات است، سيستم اقتصاد ما بيشتر اقتصاد آزاد است ولی حالا تقويت اين سيستم مهم است و اينکه بعضی اهداف به تحقق برسند، دنيا از ما خواهان سلسله اهداف و ارزشهايی است که حکومت افغانستان بايد به آن احترام بگذارد.
احترام به اين ارزشها در عين حالی که برای حکومت اسلامی و دموکرات افغانستان ضروری است، به مردم ما نيز سود می رساند. در راستای اين مسئاله دنيا با ما تعهد و کمک می کند تا ما اين امکانات و چارچوب را فراهم سازيم و اين چارچوب که در لندن مطرح خواهد شد ما و دنيا را متعهد می سازد که يک رابطه متقابل بين خود و کشورهای کمک کننده تنظيم کنيم و اين است اهميت کنفرانس لندن.
بنابراين طرح شما در کنفرانس لندن چيست؟ آيا صحبت از يک استراتژی دراز مدت در ميان هست و آيا اين استراتژی ساخته شده و اساس و نکات اصلی آن مشخص شده است؟ منظورم اين است که آيا شما با يک برنامه عمل و يک نقشه راه به کنفرانس لندن می رويد؟
بله، ما برنامه ای داريم با عنوان طرح انکشافی افغانستان که آن هم برای پنج سال است، اين يک وثيقه بسيار بزرگ چند صد صفحه ای است.
توافقاتی هم که ميان افغانستان و کشورهای دوست در لندن صورت خواهد گرفت، بیشتر با در نظر داشت برنامه انکشافی افغانستان است؛ اهدافی که در زمينه حقوق زنان و حقوق بشر داريم، در زمينه کيفيت تعليم و تحصيل، کاريابی، آبرسانی و غيره، در کل در اين طرح جا داده شده است.
اين يک موافقتنامه چند جانبه خواهد بود و طرحی که در لندن امضا می شود تعهدی است بين دولت افغانستان و جامعه بين المللی که بر اساس آن، جهان به کمک های پولی خود نسبت به افغانستان ادامه خواهد داد و در مقابل ما در ساحات مختلف اجتماعی، سياسی و اقتصادی برخی سياست هايی را پياده خواهيم کرد.
نه طرح ما خام نيست و ممکن است صد در صد جامع هم نباشد.
وقتی دولت افغانستان به توکيو رفت از تشکیل حکومت افغانستان دو سه هفته بيشتر نمی گذشت و ارزيابيی که صورت گرفته بود از سوی بانک جهانی بود؛ آن هم ارزيابيی که در شرايط فوری انجام شد.
ولی پس از آن، در کنفرانس برلين حکومت افغانستان يک مطالعه نسبتا عميق و دقيقی از نيازهای اين کشور داشت که همان بيست و هفت - هشت ميليارد دلار مشخص شده بود و حالا هم ما از همان مطالعه استفاده می کنيم.
البته در کنفرانس لندن، مسئله کمک ها به اين مربوط می شود که اشتراک کنندگان کنفرانس لندن، تا چه حد حاضر هستند به افغانستان کمک کنند.
مساله ای که مطرح است مصرف کمکهای وارده به افغانستان از طريق سازمانهای دولتی يا غير دولتی است، اين يک جدال تقريبا دو سه ساله بين کشورهای کمک کننده و افغانستان بوده است و اين بار هم اين مسايل مطرح خواهد شد و کشورهای کمک کننده هميشه پايين بودن ظرفيت دولت افغانستان را دليل آورده اند. اين بار شما برای توجيه چه دلايل مشخصی داريد؟
من فکر می کنم در استدلال اين کشورها حقيقت موجود است اما در کل قابل قبول نيست.
دليل اينکه موسسات بين المللی ظرفيت دارند به خاطر اين است که آنها حاضر هستند حقوق های بسيار بالا پرداخت کنند و اين معاش از پولی می آيد که برای مردم افغانستان است.
اگر ما هم اين اختيار را پيدا کنيم که به مردم دو هزار و سه هزار دلار و بالاتر از آن حقوق بدهيم در آن صورت ما بسيار زود ظرفيت پيدا خواهيم کرد.
من فکر می کنم بحث ما به همراه جامعه جهانی ظرف سال گذشته اين است که اين موضوع و طرزالعمل در ذات خود يک طرزالعمل غير عادلانه است. پيشنهاد ما اين است که بايد حقوق افراد دارای تحصيل و متخصص که در دولت کار می کنند، با حقوق اين افراد که در نهادهای غير دولتی مشغول کار هستند، مساوی باشد.
ولی صحبتهايی مبنی بر اينکه برخی از مشاوران خارجی در دولت هم هستند که معاش های بالايی دریافت می کنند وجود داشته ولی علی رغم آن در دولت افغانستان بحث فساد اداری هست و بحث پايين بودن ظرفيت هست آيا شما طرح مشخص برای ساختن يک سيستمی که آن هم برای تمویل کننده ها قناعت بخش باشد و هم برای شما قناعت بخش باشد روی دست داريد تا در کنفرانس لندن ارایه کنيد؟
مشکل در اين نيست که ما طرح نداريم مشکل در اين است که جهان قبول نمی کند و بعضی از تمویل کنندگان بسيار بزرگ مسايل داخلی خود را دارند که به آنها اجازه داده نمی شود پول خود را از راه حکومت مصرف کنند.
حد اقل سه تمویل کننده يا کشورهای کمک کننده بسيار بزرگ مشکلات داخلی دارند، به گونه مثال در سال جاری کمک های آمريکا به افغانستان در حدود بيش از چهار ميليارد دلار بود و از اين جمله فقط هشتاد ميليون دلار آن هم به صندوق امانت بانک جهانی کمک شده است که حکومت افغانستان از آن می تواند استفاده کند و آنها حاضر نيستند پول خود را مستقيما به ما بدهند.
به همين اساس اين يک سلسله مشکلاتی است که ما می خواهيم با همان محدوديتهايی که آنها دارند طرحی را پيشنهاد کنيم که باعث شود اگر صد درصد مطابق ميل ما نباشد لااقل وضع تاثير گذاریی کمکها بهتر شود.
گزارشهايی وجود دارد که سی درصد بودجه انکشافی افغانستان در امسال به خاطر پايين بودن ظرفيت دولت مصرف نشد، در حالی که در چهار سال گذشته يک مقدار بودجه صرف ظرفيت سازی شده است، با اين وجود چرا هنوز اين ظرفيت در افغانستان به وجود نيامده است؟
کاش ظرفيت سازی هم به دست حکومت افغانستان می بود. ظرفيت سازی يعنی موسسات بين المللی و کمک دهنده دوره آموزشی را برای يک هفته داير می کنند اما کسی که اساس يک مسلک را نداند چطور در ظرف يک هفته می تواند ياد بگيرد و شما می گوييد ما مشاورين با مصارف بسيار گران داريم، بله بعضی از اين مشاورين سالانه برای ما حدود پانصد هزار دلار تمام می شوند اما اين خواست ما نيست و اين ها مشاورينی هستند که (آنها) برای ما می فرستند ما به آنها می گوييم که ما چنين مشاورينی را می توانيم از هندوستان و ديگر ممالک سالانه با هفتاد يا هشتاد هزار دلار استخدام کنيم.
پولی که از راه کمکهای خارجی به يک کشور وارد می شود مثل پول خود آن کشور نيست و شرايط بسياری دارد و هر کشوری که کمک می کند علاقمند است کسی از کشور خود را به حيث مشاور معرفی کند.
در کل انتظار شما از کمکهای مادی و تعهداتی که در کنفرانس لندن خواهد شد در چه حد است؟
بعضی کشورها پيش از پيش تعهد کرده اند مثلا آلمان در کنفرانس برای پنج سال تعهد کرده است و هنوز سه سال از تعهدش باقی مانده است، بانک جهانی برای دو سال ديگر تعهدش به جاست، بانک آسيايی که در حدود دو صد و ده ميليون دلار تعهد کرده است که برای سه سال ديگر برجاست و بعضی کشورها وقت کمکهايشان تمام شده مانند ژاپن که آنها حاضرند دوباره تعهد کمک کنند، آمريکا هر ساله تعهد می کند، کانادا، بريتانیا و جامعه اروپا حاضر هستند که تعهد دوباره برای پنج سال داشته باشند.
چيزی که ما از اين کنفرانس می خواهيم اين است که لااقل برای سال ۱۳۸۵ در حدود چهار ميليارد دلار برای بودجه انکشافی ما موجود باشد.
من فکر می کنم ما می توانيم همين مقدار را برای سال ۱۳۸۵ به دست بياوريم و توقع ما برای پنج سال آينده هم همين است.