نکاتی در باره جام جهانی فوتبال
مسابقات جام جهانی در ابتدا در سال ١٩٣٠ میلادی آغاز شد و از آن سال به بعد نیز هر
چهار سال یکبار به استثنای سالهای ١٩٤٢ و ١٩٤٦ میلادی به علت جنگ جهانی دوم،
برگزار شده و در سال جاری ٢٠٠٦ نیز این مسابقه جهانی در کشور آلمان و با حضور ٣٢
کشور ا برگزار میشود.
جام جهانی فوتبال که نام رسمی آن "جام جهانی فیفا" است، مهمترین مسابقات فوتبال
مردان در جهان به شمار می‌رود. تیمهای فوتبال مردان تمامی اعضای فیفا می‌‌توانند
در این مسابقات شرکت کنند.
این مسابقات ابتدا در سال ١٩٣٠ میلادی آغاز شد و از آن سال به بعد هر چهار سال یک
بار - با دو استثنا در سالهای ١٩٤٢ و ١٩٤٦ میلادی به علت جنگ جهانی دوم- برگزار
شده است. در سال ١٩٩١ میلادی فیفا برگزاری جام جهانی زنان را نیز آغاز کرد.
مرحله نهایی جام جهانی در شکل کنونی آن شامل شرکت ٣٢ تیم در یک مسابقات چهار هفته
ای است که در کشور میزبان انجام میشود و در حال حاضر پربیننده ترین رویداد
ورزشی جهان است.
جام جهانی ١٧ بار برگزار شده است و جام جهانی در آلمان هجدهمین دفعه این مسابقات
به شمار می‌رود .در این مسابقات تنها هفت کشور به قهرمانی نائل آمده‌اند.
برزیل پنج بار و ایتالیا و آلمان هر یک سه بار به قهرمانی رسیده اند.
اولین دیدار مسابقات جام جهانی در جهان، بین دو تیم ملی انگلستان و اسکاتلند در سال
١٨٧٢ میلادی انجام گرفت، اما در آن سال‌‌ها فوتبال خارج از انگلستان بعد زیادی
نداشت.
پس از افزایش محبوبیت فوتبال در آغاز قرن بیستم، این ورزش در المپیک‌‌های تابستانی
١٩٠٠ و ١٩٠٤ میلادی و المپیک میانی ١٩٠٦ میلادی به عنوان ورزش ناظر (بدون اهدای
مدال) شرکت کرد. در المپیک تابستانی ١٩٠٨ میلادی بالاخره فوتبال به عنوان یکی از
ورزش‌های رسمی به رسمیت شناخته شد.
مسابقات فوتبال در آن سال توسط "انجمن فوتبال" (فدراسیون فوتبال در انگلستان)
برگزار می‌‌شد و تنها بازیگران آماتور در آن شرکت داشتند و برخی اوقات بیشتر یک
نمایش بود تا یک مسابقه. تیم ملی آماتورهای فوتبال انگلستان هم در المپیک ١٩٠٨ و هم
در المپیک ١٩١٢ میلادی فاتح مسابقات شد.
با توجه به اینکه مسابقات فوتبال المپیک تنها بین تیمهای آماتور برگزار می‌‌شد،
مسابقات "نشان سر توماس لیپتون" توسط "سر توماس لیپتون" در ١٩٠٩ میلادی و در تورین
برگزار شدند.
این مسابقات معمولا به عنوان اولین تورنمنت جدی جهانی شناخته می‌‌شوند و اکثر
باشگاه‌های خوب جهان از ایتالیا، آلمان و سوئیس در آنها شرکت داشتند. تیم "وست
آکلند" تیمی آماتور از روستایی در شمال شرق انگلستان، فاتح این مسابقات شد.
وست آکلند در مسابقات بعدی در سال ١٩١١ میلادی نیز قهرمان شد و بر طبق قوانین
بازیها، نشان "سر توماس" را تا ابد به خانه برد.
در ١٩١٤ میلادی، فیفا توافق کرد که مسابقات المپیک را به عنوان "مسابقات قهرمانی
فوتبال آماتورها" به رسمیت بشناسد و مسئولیت برگزاری آن را به عهده بگیرد. این
مسئله باعث شد که مسابقات فوتبال المپیک تابستانی ١٩٢٤ میلادی به اولین تورنمنت
فوتبال بین قاره‌ای بدل شود. اروگوئه قهرمان این مسابقات شد و در سال ١٩٢٨ نیز
مدال طلا را کسب کرد.
در ٢٨ مه ١٩٢٨ میلادی پس از طرحی که رئیس وقت فیفا "ژول ریمه" (Jules
Rimet)
ارائه کرده بود، تصمیم گرفته شد که فیفا تورنمنت بین المللی خود را به پا کند.
با توجه به اینکه اروگوئه صاحب مدال طلای دو المپیک قبلی بود و با توجه به اینکه در
سال ١٩٣٠ میلادی جشن صدمین سالگرد استقلالش را می‌‌گرفت، میزبانی به این کشور سپرده
شد.
اولین جام جهانی رسمی
المپیک تابستانی ١٩٣٢ میلادی در لس آنجلس برگزار شد و به علت عدم محبوبیت فوتبال در
آن کشور، این ورزش در برنامه بازیها گنجانده نشد. علت دیگر عدم توافق فیفا و کمیته
بین المللی المپیک در مورد وضعیت بازیگران آماتور بود.
فدراسیون‌‌های ملی بعضی کشورها به فرستادن یک تیم به مسابقات دعوت شدند. با توجه به
اینکه میزبان مسابقات، اروگوئه بسیار دور از اروپا واقع شده بود و تیمهای اروپایی
برای شرکت در این مسابقات باید در سفر پرهزینه ای از اقیانوس اطلس می‌‌گذشتند، تا
دو ماه مانده به مسابقات هیچ کشور اروپایی حاضر به فرستادن تیم نشده بود.
ژول ریمه نهایتا تیمهای اروپایی بلژیک، فرانسه، رومانی و یوگسلاوی را به قبول این
سفر راضی کرد. مجموعا ١٣ کشور در این جا شرکت کردند. هفت تیم از آمریکای جنوبی،
چهار تیم از اروپا و دو تیم از آمریکای شمالی .
اولین دیدارهای جام جهانی به طور همزمان برگزار شدند و فرانسه و آمریکا در مرحله
اول فاتح شدند. این دو تیم به ترتیب مکزیک را ٣ بر صفر و بلژیک را ٤ بر یک مغلوب
کردند.
اولین گل تاریخ جام جهانی توسط "لوسین لورن" از فرانسه به ثمر رسید. چهار روز بعد
"برت پاتناد" از آمریکا اولین "هت - تریک" تاریخ جام را در برد ٣ بر صفر آمریکا
مقابل پاراگوئه ثبت کرد.
در مسابقه فینال اروگوئه با نتیجه چهار بر دو از صد آرژانتین گذشت و اولین فاتح جام
جهانی شد. این مسابقه در مونته ویدئو انجام شد و ٩٣ هزار نفر شاهد برگزاری آن
بودند.
پیشروی
مشکلات اولیه بازیها، مسائل مربوط به سختی سفرهای بین قاره ای و جنگ بود.
همانطور که تیمهای اروپایی حاضر به سفر برای شرکت در جام اروگوئه ١٩٣٠ میلادی
نبودند، تیمهای آمریکای جنوبی نیز حاضر به تحمل سفر برای شرکت در جام ١٩٣٤ و ١٩٣٨
میلادی نشدند و برزیل تنها تیمی بود که در این جام‌‌ها شرکت جست.
جام‌های ١٩٤٢ و ١٩٤٦ میلادی به دلیل وقوع جنگ جهانی دوم و پیامدهای آن برگزار
نشدند.
جام جهانی ١٩٥٠ میلادی برای اولین بار شاهد حضور تیم‌‌هایی از جزیره بریتانیا،
سرچشمه فوتبال، بود.
تیمهای بریتانیایی (انگلستان، اسکاتلند و ...) در ١٩٢٠ میلادی از فیفا بیرون کشیده
بودند، اما در ١٩٤٦ با دعوت مجدد فیفا به این فدراسیون بازگشتند و در این جام بازی
کردند.
این تورنمنت در ضمن شاهد حضور دوباره اروگوئه قهرمان جام اول بود که دو جام قبلی را
تحریم کرده بود. اروگوئه در بازگشت خود مجددا قهرمان شد.
یادآور می‌شویم که جام ١٩٥٠ میلادی، اولین و آخرین جامی بود که مرحله نهایی آن به
صورت گروهی برگزار می‌‌شد و نه به صورت حذفی و در نتیجه قرار بود مسابقه فینال
نداشته باشد. گرچه صورت امتیازها به طوری شد که عملا بازی برزیل و اروگوئه به صورت
بازی فینال درآمد.
در جام‌های بین ١٩٣٤ تا ١٩٧٨ میلادی، شانزده تیم در مسابقات شرکت کردند.
اکثر تیم‌‌ها از اروپا و آمریکای لاتین بودند و اقلیت بسیار کمی از آفریقا، آسیا و
اقیانوسیه شرکت داشتند. نمایندگان این قاره‌ها معمولا به سادگی توسط تیمهای
اروپایی و آمریکای لاتین مغلوب می‌شدند. البته کره شمالی استثنا بود زیرا در سال
١٩٦٦ تا یک چهارم نهایی بالا آمد.
در جام ١٩٨٢ میلادی، تعداد تیمهای شرکت کننده به ٢٤ تیم افزایش یافت و این رقم در
١٩٩٨ به ٣٢ تیم رسید که نتیجتا تیمهای بیشتری از آفریقا، آسیا و آمریکای شمالی
شانس شرکت پیدا کردند. در سالهای اخیر شرکت کنندگان این قاره‌ها توفیق بهتری
داشته اند.
کامرون نیز در ١٩٩٠ میلادی تا یک چهارم نهایی بالا آمد و کره جنوبی، سنگال و آمریکا
در ٢٠٠٢میلادی همگی حداقل تا یک چهارم نهایی بالا آمدند و کره جنوبی نهایتا چهارم
شد.
به گزارش "مهر"، ١٩٧ کشور جهان برای راهیابی به جام جهانی ٢٠٠٦ آلمان با یکدیگر
رقابت کردند. از تمامی ٢٠٧عضو فیفا تا به حال تنها سه کشور برای راهیابی به جام
تلاش نکرده اند.
با توجه به اینکه "کوموروس" و "تیمور شرقی" اعضای تازه ای هستند و هنوز این امکان
را نداشته اند، در واقع بوتان تنها کشوری است که شانس خود را برای شرکت در جام
جهانی محک نزده است.
در دهه ٩٠، جام جهانی زنان فیفا نیز راه اندازی شد و اولین جام جهانی زنان در ١٩٩١
میلادی در چین برگزار شد.
شکل برگزاری این مسابقات مانند مدل مردان است و هر چهار سال یکبار برگزار میشود.
آمریکا، آلمان، چین و نروژ تا به حال از موفق ترین تیمهای جام جهانی زنان بوده
اند.
جام یادبود
از ١٩٣٠ تا ١٩٧٠ میلادی، یادبود "ژول ریمه" به قهرمان بازیها اهدا می‌‌شد. این
جام ابتدا با نام "جام جهانی" شناخته می‌‌شد، اما بعدها و در ١٩٤٦ میلادی به افتخار
رئیس فیفا و مبتکر بازیها یعنی ژول ریمه نامش تغییر داده شد.
در سال ١٩٧٠ میلادی، برزیل برای سومین بار قهرمان جام شد و طبق قوانین، جام را برای
همیشه نزد خود نگاه داشت. با این حال این "یادبود ژول ریمه" در ١٩٨٣ میلادی دزیده
شد و تا به حال هرگز پیدا نشده است.
پس از ١٩٧٠ میلادی، جایزه یادبود جدیدی با نام "یادبود جام جهانی فیفا" طراحی شد.
این جام در پایان هر دوره نزد کشور قهرمان به امانت خواهد بود و حتی فتح سه باره
آن باعث نگهداری همیشگی آن نمی‌شود.
آرژانتین، آلمان و برزیل تاکنون هر یک دو بار فاتح این جام دومی شده اند. نام هر
کشور برنده بر جام جهانی فیفا حک خواهد شد و از این جام تا سال ٢٠٣٨ میلادی یعنی
وقتی که جام از نام تیمهای فاتح پر شود، استفاده خواهد شد.
این جام که از سال ١٩٧٤ میلادی به بعد به قهرمان بازیها اهدا میشود، توسط
"سیلویو گازانیگا" مجسمه ساز ایتالیایی طراحی شده است. جنس این جام از طلا و
مالاکیت (مرمر سبز) بوده، ارتفاعی برابر با ٣٥ سانتیمتر دارد و وزنش به پنج کیلوگرم
می‌رسد.
پوشش
رسانه‌ای
جام جهانی فوتبال در ١٩٥٤ میلادی برای اولین بار از تلویزیون‌ها پخش شد و در حال
حاضر پرتماشاگرترین رویداد ورزشی جهان است و تماشاگرانش از بازیهای المپیک نیز
تجاوز می‌کنند.
تخمین زده میشود که ٨٠٠/٢٨ میلیارد نفر تاکنون بازیهای جام جهانی ٢٠٠٢ میلادی را
تماشا کرده اآند. تنها فینال آن بازیها توسط ١/١ میلیارد نفر دیده شده است.
مسابقات قرعه کشی آن جام بیش از ٣٠٠ میلیون نفر بیننده داشته است.
جام
جهانی ٢٠٠٦آلمان
شرکت "آدیداس" (Adidas)
که از سال ١٩٧٠ میلادی طراحی توپ‌های مخصوص بازیهای فوتبال این مسابقات را برعهده
داشته، امسال نیز توپ مورد نظر را ارائه کرده است.
قابل توجه است که فوتبالیست‌های به نام جهان "پله" و "دیه گو مارادونا" دو ستاره
پیشین جام‌های جهانی به همراه بیش از ١٧٠ تن از چهره‌های سرشناس فوتبال جهان در
مراسم افتتاحیه مسابقات جام جهانی ٢٠٠٦ آلمان حضور خواهند داشت.
مراسم افتتاحیه هجدهمین دوره مسابقات جام جهانی درست پیش از اولین مسابقه این
رقابت‌ها بین تیمهای آلمان و کاستاریکا ١٩ خرداد در ورزشگاه مونیخ برگزار میشود.
در همین حال، تمامی ٢٤ بازیکن حاضر در فینال جام جهانی ١٩٧٤ میلادی که در آن آلمان
با نتیجه دو بر یک برابر هلند به پیروزی رسید، در این مراسم شرکت خواهند کرد.
بنا به پیش بینى دست اندرکاران فوتبال، در این دوره از دیدارهاى جام جهانى در بین
٣٢ تیم شرکت کننده، نزدیک به ٣ میلیارد تماشاچى در سراسر جهان، از طریق تلویزیون و
پخش مستقیم، مسابقات جام جهانی را تماشا خواهند کرد که پس از ٤هفته و تعداد ٦٤
بازى، تا تعیین قهرمان جهان در این سال ادامه می‌یابد.
ورزشگاه کاملا مدرن و نوساز شهر "مونیخ" یا "جام جهانی" میزبان دیدار افتتاحیه، در
نوع خود یکى از زیباترین و مجهزترین استادیوم‌هاى جهان به شمار می‌رود که با صرف
هزینه اى بالغ بر ٣٤٠ میلیون یورو، گنجایشى به تعداد ٦٦هزار تماشاچى به علاوه
جایگاه‌هاى جداگانه اى با تعداد ١٣٧٠ نفر، ویژه پذیرایى ازشخصیت‌ها و میهمانان
داخلى و خارجى را در بر می‌گیرد.
در طول دیدارهاى جام جهانى به مدت چهارهفته، رویهمرفته تعداد شش دیدار، در این
ورزشگاه برگزار خواهد شد و پس از بازى آلمان و کاستاریکا، بار دیگر تیم‌هاى تونس
وعربستان سعودى از گروه هشت، ساحل عاج و صربستان مونته نگرو، از گروه سه و همچنین
برزیل دارنده عنوان قهرمانى از دوره پیش و استرالیا از گروه شش، در زمین این
استادیوم در برابر هم قرار خواهند گرفت. به علاوه یکى از دو بازى دور نیمه نهایی
نیز در این استادیوم، در تاریخ ٥ ماه ژوئیه در برنامه مسابقات جاى گرفته است.
در شهر برلین، پایتخت آلمان و ورزشگاه المپیک این شهر، آخرین دیدار این دوره از
پیکارهاى جام جهانى برگزار خواهد شد و روز نهم ژوئیه، قهرمان فوتبال جهان در سال
٢٠٠٦و برنده جام قهرمانى هجدهمین دوره پیکارهاى جام جهانى پس از چهار هفته تعیین
خواهد شد.
تیم ملى برزیل مدافع عنوان قهرمانى از دوره پیش، در روز ١٣ ژوئن، اولین بازى خود را
در گروه شش، در برابر تیم ملى کرواسى در شهر برلین در پیش دارد. تیم آلمان خود در
گروه یک، در دور مقدماتى یکبار در برابر تیم ملى اکوادور، در این استادیوم وارد
زمین میشود. همچنین تیم‌هاى سوئد در برابر پاراگوئه در گروه دوم و سپس اوکراین و
تونس در گروه هشت نیز در دور مقدماتى، در این ورزشگاه در برابر هم قرار می‌گیرند.
خاطرنشان میشود: برگزارکننده اصلى جام جهانى فوتبال ٢٠٠٦ آلمان و یا فدارسیون
فوتبال این کشور نیست، بلکه خود فدراسیون جهانى فوتبال است و آلمان فقط میزبانى
برگزارى این رقابت‌ها را برعهده دارد. بالاترین مرجع تصمیم گیرى در فدراسیون جهانى
فوتبال، مجمع فیفاست.
برنامه ریزى و برگزارى جام جهانى ٢٠٠٦ براى فیفا حدود یک میلیارد فرانک سوئیس هزینه
داشته است.
سمبل
بازیها
معمولا هر دوره از مسابقات جام جهانی یک سمبل بازی مخصوص به خود را دارد. این رسم
از جام جهانی ١٩٦٦ میلادی و "ویلی جام جهانی" که سمبل آن بازیها بود، شروع شد.
سمبل بازیهای جام جهانی آلمان نیز "گولئو ٠٦" به معنای شیر سخنگوی سال ٢٠٠٦ میلادی
است.