|
حس لامسه ما در تعامل با كامپیوتر مورد غفلت قرار می گیرد. حس لامسه اولین حسی است
كه در زندگی درون رحمی ایجاد می شود. اما برای اغلب ما كنترل كننده های پرسروصدای
بازی های كامپیوتری و تلفن های دستی تلفن های همراه ارتعاشی، تنها ابزارهایی هستند
كه امكان استفاده از این حس را فراهم می كنند. هم اكنون در جهت تغییر این وضع
اقداماتی صورت گرفته است. ابزارهایی كه حس لامسه ما را تحریك می كنند، به ابزارهای
لمسی معروف هستند. زمانی فراهم كردن این ابزارها برای مردم عادی، به دلیل قیمت
بالای آنها دشوار بوده است. اما امروزه قیمت ها در حال كاهش بوده و اكثر دستگاه های
عجیب و غریب كه انقلابی در ماشین های محرك لامسه ایجاد كرده اند، عنقریب در دسترس
قرار خواهند گرفت. برای مثال تلفن های همراه به زودی به یك آشكارساز لمسی مجهز شده
و ابزارهای قابل حمل دارای یك ابزار
GPS
خواهند بود كه می تواند شما را تا مقصد مورد نظر هدایت كند.ابزارهای لمسی بعد جدیدی
را در ارتباطات، سرگرمی و كنترل كامپیوتر برروی همه كس خواهند گشود و كسانی كه دچار
نقص بینایی هستند می توانند زندگی روزمره خود را به آسانی دنبال كنند. یكی از این
ابزارهای پیشنهادی از یك سربند تشكیل شده است كه شكل اشیا را در جلوی پیشانی
استفاده كننده از این ابزار نمایش می دهد. این قابلیت می تواند به افرادی كه دچار
نقص بینایی هستند در یافتن راه خود از میان یك محیط درهم و برهم و شلوغ كمك كند.
برای بیشتر افراد تجربه ابزارهای لمسی به تلفن های همراه ارتعاشی و كنترل كننده های
بازی در میز فرمان نظیر پلی استیشن و مایكروسافت ایكس باكس محدود می شود. در این
ابزارها از موتوری برای چرخانیدن وزنه ای حول یك محور استفاده می شود. همانطور كه
وزنه دوران می یابد، نیروی گریز از مركز، ابزار را به اطراف پرتاب كرده و یك ارتعاش
نامنظم ایجاد می كند.وسیله بعدی در كنترل بازی كامپیوتری دسته نینتندو در میز
Wii
است كه به زودی به بازار خواهد آمد. این ابزار برای اولین بار حس فضای سه بعدی را
نیز القا خواهد كرد. بازی كنندگان قادر خواهند بود تنها با به حركت درآوردن كنترل
گر در فضا بر روی یك چوب بیسبال، یك راكت تنیس و یا یك قلم موی مجازی كه تصویر آن
را بر روی صفحه مشاهده می كنند، تاب بخورند. اما از نقطه نظر حس لامسه، حتی كنترل
گر Wii
نیز تنها كمی بیشتر از امكان یك تكان و لرزش ساده را فراهم می سازد.
برای بیشتر كاربران، اولین كنترل گر لمسی واقعا پیشرفته نوینت فالكن خواهد بود كه
در سال آینده عرضه خواهد شد. عرضه آن در نمایشگاه بازی های كامپیوتری۳
E
در ماه مه در لس آنجلس، با اظهارنظرهای متفاوتی روبه رو بوده است. بازیكنان ناگهان
قادر به احساس وزن و لگد زدن یك تفنگ و تجربه حس شلپ شلپ كردن در آب بودند.
كنترل گر فالكن از یك گیره كروی تشكیل شده كه با سه بازوی مكانیكی به پایه ای متصل
است. با حركت دادن كنترل گر به اطراف، موتورهای قاعده به هر بازو نیروهایی وارد
كرده و مقاومتی را در سه بعد ایجاد می كنند. این امر حس لمس یك جسم جامد یا هل دادن
اشیا را ایجاد می كند. فالكن نسخه ساده شده ای از ابزارهای لمسی است كه هم اكنون به
هنرمندان كامپیوتری امكان می دهد تا با گل های مجازی مجسمه سازی كنند. همچنین در
جراحان به هنگام دستكاری بازوهای روباتی حس لامسه را القا می كند. به گفته نوینت در
حالی كه ابزارهای تخصصی ممكن است بیش از ۱۰هزار دلار بیارزند، قیمت فالكن تنها ۱۰۰
دلار است.
اگرچه فالكن برای بسیاری از مشتریان انقلابی محسوب می شود، پژوهشگران هم اكنون در
جست وجوی نوآوری های بیشتری برای به كار گرفتن وجوه از قلم افتاده حس لامسه هستند.
به نظر می رسد كه راه دشواری در پیش باشد. بخشی از مشكل در ساختن سخت افزارهایی
نهفته است كه بتوانند حساسیت فوق العاده پوست انسان را به كار گیرند. سزان لدرمن كه
مدیریت آزمایشگاه لامسه را در دانشگاه كوئین در انتاریوی كانادا برعهده دارد، می
گوید: «دست حساسیت فوق العاده ای نسبت به مجموعه ای از بافت ها دارد. مشكل در این
است كه بیشتر ابزارهای لمسی فاقد توانایی شبیه سازی، كشش و نرمی هستند. ایده های
موجود در این زمینه همواره با تكنولوژی موجود محدود شده اند. این امر هنوز در حدی
كه ما می خواهیم تحقق نیافته است.»
برخلاف این امر پیشرفت پایداری مشاهده می شود. برای مثال تیمی تحت رهبری جوزف لاك
از دانشگاه بریتیش كلمبیا در ونكوور و وینسنت هیوارد از دانشگاه مك گیل در مونترال
یك آشكارساز لمسی را برای ابزارهای قابل حمل از قبیل تلفن های همراه و یا پخش كننده
های ۳ PM
ساخته اند. این وسیله از مجموعه ای از ۲۰ میله افقی تشكیل شده است كه از نظر
الكتریكی فعال بوده و هر كدام در حدود یك سانتیمتر طول دارند. این میله ها در كنار
یكدیگر چیده شده و مستطیلی به عمق ۵۱ سانتیمتر را ایجاد می كنند. كاربر یك انگشت را
از طریق پنجره ای كوچك در یك كناره ابزار بر روی این مجموعه قرار می دهد. كنترل
ولتاژهای به كار رفته در این میله ها آنها را به حركت درآورده و سطح نوك انگشت را
اندكی تغییر شكل می دهد. بدین ترتیب مغز فریب خورده و تصور می كند كه انگشت یك شكل
یا یك بافت خاص را لمس می كند.
پژوهشگران می گویند كه این ابزار می تواند انواع متفاوتی از اشكال و حركت ها را
شبیه سازی كند برآمدگی ها، سوراخ ها، لبه های تیز، و یك حس غلتنده موج مانند. این
احساس ها در صورتی كه در یك تلفن همراه به كار روند، می توانند با كاركردهای
متفاوتی همراه باشند. لاك می گوید: «شما می توانید برای هر فهرست اقلام احساس یگانه
ای داشته باشید.» از این رو كاربران می توانند بدون نیاز به نگریستن به صفحه
مانیتور، چیدمان تلفن هایشان را عوض كنند و یا ببینند كه آیا كسی برای آنها پیغامی
گذاشته است. آشكارساز لمسی همچنین می تواند به مجموعه ای ازكلید های
لغزندهاسلایدرهامتصل شده و در اطراف یك صفحه ویدئویی مسطح حركت كند. بدین ترتیب
كاربران نابینا خواهند توانست تصاویر متحرك را بر روی صفحه به طور همزمان احساس
كنند.
سایر پژوهشگران مرزهای فناوری لامسه را به شیوه هایی دیگر به عقب می رانند.
توموهیرو آممیا و همكارانش از آزمایشگاه های پژوهش های پایه ایNTT
در كاناگاوای ژاپن، ابزاری دستی ابداع كرده اند كه می تواند كاربران زیادی را به
سوی خود بكشد. در ساختن این وسیله از این اصل استفاده شده است كه انسان شتاب سریع
را بیشتر از شتاب آهسته درك می كند. این ابزار دارای دو چرخ است كه به یك سمت آنها
وزنه ای متصل بوده و به یك اسلایدر متصل است. با شتاب یافتن این دو چرخ با سرعت های
متفاوت و با حركت كردن آنها در طول اسلایدر، احساس حركت در هر سمت و در امتداد صفحه
ای خاص ایجاد می شود.
این ابزار در ماه جاری در یك كنفرانس كامپیوتری در بوستون ارائه خواهد شد. یك نمونه
از این وسیله به یك
iPod
اضافه شده است تا آن را وادار به حركت به سمت پایین كرده و سبب شود كه سنگین تر به
نظر برسد. نوع دیگری از این وسیله می تواند كاربران را از راه دور هدایت كند. به
گفته آممیا این سیستم كه در ابعاد یك تلفن همراه كوچك شده است، می تواند با استفاده
از GPS
افراد را به سوی مقصد هدایت كند. در تركیب با احساس حركت این سیستم قادر خواهد بود
به افراد بازی گلف یا رقصیدن را آموزش دهد. وی می گوید: «امیدوارم كه در آینده
تمامی تلفن های همراه به این ابزار مجهز باشند. من همچنین درصدد برنامه ریزی برای
استفاده از این وسیله در جهت افزایش توانایی های افراد مبتلا به نقص بینایی هستم.»
فناوری لمسی دیگری كه می تواند انقلابی در زندگی مبتلایان به نقص بینایی برپا كند،
در این نمایشگاه در معرض دید عموم قرار خواهد گرفت. سیستم شبكیه پیشانی كه توسط
هیرویوكی و همكارانش از دانشگاه توكیو طراحی شده است، شبیه یك سربند پوشیده شده و
احساس لامسه را در مورد اشیایی القا می كند كه روبه روی فرد قرار دارند. كاربر نوعی
عینك آفتابی به كار می برد كه در آن یك دوربین ویدئویی مینیاتوری كار گذاشته شده
است. این دوربین تصویر اشیا را به یك كامپیوتر فشرده می فرستد. در اینجا تصویر به
یك تصویر خطی تبدیل شده و به دسته ای متشكل از ۵۱۲ الكترود واقع در پیشانی فرد
فرستاده می شود. بدین ترتیب طرحی از صحنه روبه رو به فرد انتقال یافته و با تحریك
الكتریكی پوست به وی امكان می دهد كه آنچه را در مقابلش قرار گرفته احساس كند.
اگرچه توضیح این سیگنال لمسی در جهت آشنایی با جزئیات صحنه مقابل كار آسانی نیست،
اما پژوهشگران امیدوارند كه بتوانند استفاده از این سیستم را به مردم آموزش دهند
درست همانگونه كه خواندن بریل را یاد گرفته اند
.
Science, vol
313,
p186&p207 |
