دو روز  خونین تاریخ

اکادمیسین دستگیر پنجشیری

روز های -  24 25  سنبله 8 135 برابربه  ( 14  و 15ماه  سپتامبر  1979 ) روزهای دردناک برخوردها  ی خو نین یاران  نورمحمد تره کی منشی عمومی حزب دموکراتیک خلق افغانستان  با  حفیظ ا لله امین نخست وزیر بوده است.

تا قیام  مسلحانه  اپریل 78 19  ح. امین یکی از وفادار ترین وقابل اعتمادترین عضو کمیتۀ مرکزی برای  نورمحمد تره کی  بود به همین دلیل مسوولیت سازمانهای مخفی نظامی اردو را به او  سپرده و به او اعتماد  بی چون وچرا  کرده بود .هردو پشتون تبار واز شاخه های تره کی و خروتی قبیله غلجایی وبسته به  گروه قومی (ملیت ) پشتون افغانستان بوده ا  ند .   شهید نورمحمد تره کی  فرزند نداشت ، درمراسم  توزیع  کارت عضویت حزبی  حفیظ لله امین را شا گرد وفادار خویش خواند وبالاتر از فرزند به او ارزش قایل شد. انشعابات  ببرک کارمل  زنده نام محمد طاهربد خشی رهبر سازا، امان لله استوار رهبر گروه کار ، ظاهر افق،  زنده یاد  دکتر زرغون ،گروه کارگران جوان  ابراهیم سامل  ودیگر شا خه های رویندۀ فرکسیون خلق همه به علت حضور ونفوذ فعا ل  حفیظ ا لله امین در رهبری جمعیت  دموکراتیک خلق صورت گرفت .

 ولی اختلاف  نورمحمد تره کی  با حفیظ الله امین  پس از  تصرف قدرت سیاسی آغازیافت  وازهمان آغاز قیام مسلحانه اردو وواژگونی  دولت سردار محمد داوود ، حفیظ ا لله امین   اختلاف  نظرهای  آشکاری  در موضوع  نشر اعلامیۀ رادیویی قیام ، مشروعیت قیام در برخورد با مسأله ء مرگ وزنده گی  سردار محمد داوود، تشکیل شورای انقلابی و نخستین حکومت جمهوری دموکراتیک افغا نستان ، مسأله پخش خطوط اساسی  وظایف انقلابی وتوسعه کمیتۀ مرکزی  میان حفیظ الله امین ، ببرک  ونور محمد تره کی  وحفیظ الله امین  آشکار گردید بخشی ازین اختلا فات وتفاوتهای د ید رهبران جناحهای خلق وپرچم   قبلا در بخش دوم کتاب  ظهور وزوال دموکراتیک خلق  بازتاب روشن یافته است ولی از ذکر اختلافات میان حفیظ لله امین و نورمحمد تره کی  به هنگام نشر کتاب ودر دوران سلطۀ بنیا دگرایان  بخاطر حفظ مصوونیت فعالان سیا سی قصدا  چشم پوشی کرده بودم اکنون که پیروان این رهبران احزاب مخالف ومختلفی دارند به نظرم  نشر این واقعیتهای تلخ تاریخ  برای عبرت اندوزی از اشتبا هات گذشته  بویژه  برای نسل جوان وفعالان سیا سی رویندۀ امروزین کشورما سودمند  میبا شد اینک همان واقعیتهای تلخ درون حزبی را  تاجاییکه به صحت ان باوردارم درین مقالت به نشر میسپارم باید به تلخی یادکرد که نقض  قانونیت دموکراتیک گرایش به کیش  شخصیت تمرکزخونین انحصار قدرت  بلند پروازی خود محوری  وبد آموزی ازهمان روز اول قیام هفتم ثور  در گفتار وکردار حفیظ لله امین  جلوه های هراس انگیز وخطر ناکی داشت بگونۀ مثال او درهمان شب نخستین قیام مسلحانه با وصف  مخالفت شد ید شهید نورمحمد  تره کی و ببرک کارمل   به قیام کننده گان دستور صادر کرد تا جگرن هاشم خوستی وجگر ن  هاشم  قندهاری ودگرمن سروری  قوماندان کندک ترانسپورت هوایی را به شیوۀ نظامی محاکمه  ومجازات کنند  هنگامیکه کارمل  به این فرمان نظامیگرانۀ امین اعتراض کرد  به پاسخ او  گفت این افسران به قیام خیانت کرده آب به  آ سیاب قاتل خیبر شهید ریخته اند.

در زمینۀ برخورد با  سردار محمد داوو د نیز نظرات متفاوت بیان شد ولی ببرک کارمل  طرفدار برخورد با انعطاف ونرمش با  سردار محمد داوود وخاندانش بود او اصرار میکرد  که با سردار محمد داوود  وخاندانش  برخورد محترمانه شود زنده بدست آید هرگاه به  خاندان سلطنتی به شیوۀ مسالمت آمیز برخورد شود، نخست ماهیت هوما نستی انسانی ودموکراتیک انقلاب ما آشکار میشود  ثانیا سنن اخلاقی ملی دینی وقبیله یی مردم افغانستان احترام میشود، ثالثا  پیوندهای ایشان با پاکستان، ایران، کشورهای عربی خاورمیاته، مصر، واپسگرایان وامپریالزم کشف وافشا میگردد ودر آخر انقلاب از پشتیبانی  بین المللی و اخلاقی تود ه های مردم جهان  برخوردار میشود  حفیظ لله امین از شنیدن این دلایل و پیشنهادهای ببرک کارمل  سخت بر افروخته شد و حساسیت شدید  نشانداد و کار را تابه آنجا رسا نید که در غیاب کارمل وبه هنگامیکه ببرک کارمل باجگرن هاشم خوستی درمد خل رادیو افغانستان  به حالت گفتگو بود؛ از نور محمد  تره کی اجازه خواست تا کارمل رانیز به بهانه وابسته گی با سردارمحمد دا وود محاکمۀ صحرایی کند  ولی  نور تره کی گفت پس درین صورت نظامیان ، خو د  قیام خودرا  رهبری کنند من ورفقای کمیتۀ مرکزی با قیام شما همراهی نمیکنیم  یکی از دلایلی که  قیام از سوی حفیظ الله امین  واعلامیه ها  توسط اسلم وطنجار ودگروال قادر هراتی در هما ن لحظۀ بسیار حساس  بزبان پشتو ودری  در رادیو افغانستان خوانده شده بود  همین موضعگیری بسیار قاطع اصولی ودور اند یشانه نورمحمد تره کی درهمان لحظۀ حسا س تاریخ  بود .

حفیظ الله امین به علت موضعگیری قاطع نور محمد تره کی از محاکمه نظامی ببرک کارمل صرف نظر کرد خلاصه ح. امین رفته رفته برکمیتۀ حزبی شهر کابل نیز سیطره یافت  و به سه تن از اعضای دفتر سیاسی  فرکسیون خلق  رسما مکاتیبی  صا درکرد  که تنها کارهای وزارتخانه های خودرا انجام  دهند ودر جلسات تصمیم گیری به اشتراک آنان ضرورتی نمیبا شد  وزارت  فرهنگ واطلاعات  دولت جمهوری دموکراتیک افغانستان  نیز در خدمت ح.امین قرارگرفت،  شب وروز بسود کیش شخصیت  حفیظ الله امین و" قهرمان سپیده دم انقلاب ! "  تبلیغات میکرد  به این ترتیب اختلاف  نورمحمد تره کی  رهبر حزبی ودولتی  با رهبری فردی  انحصارگرانه وتمرکز خونین ح.امین  آغاز شد  و اندک اندک تا  فعالان لشکری وکشوری حزب  گسترش یافت .

باید گفت که مسألۀ اساسی هر انقلاب  تصرف قدرت  سیاسی  درهم شکستن دولت کهن  استقرار دولت نوین  نظم  نوین  اقتصاد وفرهنگ  نوین است با قیام مسلحانۀ  ثور  نیز دولت بیروکراتیک نظامی واشرافی سردار محمد داوود  درهم شکست. پس از پیروزی قیام بیدرنگ استقرار قدرت دولت  تشکیل حکومت جدید  خدمتگذار طبقات  واقشار ملی – دموکراتیک  مطرح گردید  خطوط اسا سی وظایف انقلابی تنظیم شد راه رشد مستقل ملی اصلاحات دموکراتیک ارضی وتحولات بنیادی اجتماعی اقتصادی وفرهنگی  دردستور روز قرارگرفت .

به مقصد  انجام  بی خطا ودرست اهداف ستراتیژیک  وافزایش نقش  رهبری کنندۀ حزب  باید دستگاه نوین کمیتۀ مرکزی  وشعب آن  متناسب به شرایط نوین   پایه گذاری میشد مقامات مورد منظوری کمیتهء مرکزی  وکمیته های حزبی ولایتی  مشخص میگردید  فعالان  و رهبران شایسته با رعایت  اصول وموازین  اساسنامه  ومقامات مورد منظوری  به شیوه اصولی ودموکراتیک  بر اساس  شایسته گی  تجربه  وکفایت به مقامات  قدرت  دولتی  وحاکمیت توده های مردم وصفوف حزبی  انتخاب و انتصاب میگردید با دریغ ودرد باید گفت  که ازهمان آغاز انقلاب  مواز ین اساسنامۀ حزبی  وضابطه ها قربان  رابطه ها شد  کشمکش وزور آزمایی  مانور سیاسی  وقدرت نمایی آغاز یافت وضع بحرانی شد از مرزهای غربی وجنوب کشور نیز خبرنقل وانتقالات در رسانه های گروهی خارجی انتشاریافت شوروی نیز ضمن اعلامیۀ ویژه یی اعلان کرد که  تحولات افغانستان موضوع داخلی افغا نستان است  هیچ کشوری حق مداخله ودخالت در امور داخلی افغانستان را ندارد. پوزانوف سفیرکبیر شوروی نخستین سفیری بود  که در روز 9  ثور  1357 درمرکز  فرماندهی   نظامی  وسیاسی  حضور یافت و تشویش  دولت  خودرا نسبت  به  بحرانی شدن وضع منطقه واستقرا ر دولت نوین افغانستان بیان کرد واز احتما ل لشکر کشی  ایران شهنشاهی به هرات، رهبر ی را  برحذر ساخت وخواستار هرچه شتابنده تر  تشکیل دولت وحکومت  جدید شد.

درهمین روز نخستین جلسۀ شورای انقلابی  در مقر وزارت دفاع  وقرار گاه رهبر حزب  به مناسبت  نامگذاری دولت، تعیین رئیس شورای انقلابی  معاون شورای انقلابی وصدر اعظم دایر گردید  دگروال قادرهراتی فرمانده نیروهای هوایی باز هم  طرح روز اول خودرا  تایید وتصریح کرد وگفت که حزب دموکراتیک خلق نقش رهبری کنندۀ خودرا بصورت نها نی ودر سایه ایفاکند وشورای نظامی درظاهر وظایف انقلابی را طبق تصامیم رهبری حزبی اجرانماید .

این طرح فرمانده جسور هوایی  به مخالفت و  مقاومت قاطع نورمحمد تره کی ودیگر اعضای فرکسیون خلق مواجه گرد ید . ازوضع چنین  استنباط  میشد که قادر هراتی  این طرح را با تکیه برپشتیبانی افسران فرکسیون پرچم و احتمالا  سازا ،  گروه کار  ، طرفداران محتاط   ودیگر  حلقه های مخالف حفیظ الله امین  و فرکسیون  خلق به پیش کشیده بود .

در ین لحظهء بسیار حساس وپیچیده  تاریخ وتکامل  حزب جنبش وجامعه  در ان نشست که موضوع  مرگ وزند گی  رهبری لشکری وکشوری  فرکسیون خلق مطرح بحث بود وگرایش به تمرکز قدرت  بدست سازمان نظامی به نظر میرسید  استعداد تره کی به نحو درخشانی نمایش یافت  وآخرین سخنرانی خودرا بز بان دری وطی نزدیک به یک ساعت  با فصاحت بیسابقه وبسیار جدی ایرادکرد  وگفت :

 قیام مسلحانۀ هفتم  ثور  نتیجه مستقیم  مبارزۀ طولانی خلق افغانستان ودر د رجه اول نتیجه مبارزه آگاهانه  حزب ما میباشد اوبا لحن قاطع  با سخنان خود ادامه داد وگفت که: " این حزب بود که خلق کشور وازجمله افسران وطنپرست اردو را در شرایط  سلطۀ استبداد سلطنتی واختناق بسیچ کرد .این حزب مابود که سازمانهای نظامی خودرا از لحا ظ سیاسی برای قیام مسلحانه متشکل و برای واژگونسازی دولت کهن اشرافی بسیچ کرد، قوای مسلح وسازمان نظامی حزب فقط وظیفه سادۀ انقلابی خودرا با شرافت و قهرمانی  انجام داده است پس ازین حزب خواهد بود که وظایف رهبری اردو، جنبش، جامعه ودولت را بعهده خواهند گرفت ."

    درپایان این سخنرانی پرحرارت  وجدی  که با کف زدنها استقبا ل شد، شاد روان  اسلم وطنجار؛ فرما نده نیروهای انقلابی  قوای چهار زره دار،  بپا خاست  با فروتنی وصراحت اظهار کرد که : "  ما سپاهی حزب خود  هستیم  فقط حزب ورهبری آن  میتوانند وباید که حزب جنبش  جامعه  وقوای مسلح قهرمان مارا  رهبری کند درین جلسه نورمحمد تره کی به حیث رییس شورای انقلابی جمهوری دموکراتیک افغا نستان وببرک کارمل به حیث  معاون شورای  انقلابی  واعضای  شورای انقلابی   نیز از رهبران سیاسی ونظامی حزب  به آرای علنی انتصاب گرد یدند  و جمعیت دموکراتیک خلق پس از چهارده سال مبارزۀ دشوار وپیجیده سیاسی سازمانی  مسالمت آمیز قانونی  علنی مخفی وقهر آمیز به حزب حاکم مبدل شد. 

روز دهم ثور  1357  باز شورای انقلابی  درقصر صدارت  تشکیل جلسه کرد  مانورهای سیاسی قدرت نمایی  تلاش برای کسب مقامات کلیدی حکومت آغاز یافت  در جریان این مبارزه از سوی فرکسیون خلق حفیظ ا لله امین  واز سوی جناح پرچم، ببرک کارمل  وارد میدان شده بود.منطق اساسی حفیظ الله امین  این بود که آغاز وانجام پیروزمندانه قیام توسط سازمان نظامی جناح  خلق صورت گرفته است  بنابرین پرچمداران حق ندارند ونباید که درمقامات کلیدی حکومت ازجمله وزارت دفاع، خارجه ، داخله وامنیت  مقرر شوند  زیرا  درقیا م نه تنها اشتراک فعال نکرده اند بل مدافع سرسخت ، حاکمیت سردار محمد  داوود بوده اند  ولی ببرک کارمل میگفت که به سازمانهای افسری ما  دستور قیام انتقال نیافته بود  بنابرین  نظامیان  تقصیری ندارند  ولی با آگاهی از سوی حزب همه سازمانهای لشکری وکشوری ما در سراسر افغانستان  از انقلاب دفاع میکنند .

بنابرین به اساس  مصوبۀ کنفرانس  وحدت مورخ  12سرطان  1356 باید  هردو جانب  با حقوق مساوی  در اداره وسیاست اشتراک کنند  درنتیجۀ چانه زدنهای طولانی  ح. امین  به اکثریت آراء  تمامی اهرمهای قدرت سیاسی را  انحصار کرد  بویژه رهبری وزارت خارجه،  دفاع ملی  وریاست دستگاه پولیس مخفی  ووزار ت اطلاعات وفرهنگ را عملا  دردست گرفت وتنها نور احمد نور مدت کوتاهی به وزارت داخله تعیین شد .  

درچنین وضع  به احتمال قریب به یقین دیپلوماتها ی کشورهای سوسیالستی  اروپای شرقی  ازجمله  نایب سفیر  المان- دموکراتیک  نیز درتشد ید اختلاف میان  نورمحمد تره کی وحفیظ الله امین تلا شهای موذیانه  وشک برانگیز میکرده  ودانه های  بی اعتمادی را میان استاد وشاگرد می پاشیده اند   بگونۀ مثال به تره کی گزارش وهوشیار باش میداده اند که  حفیظ الله امین  علیه شما  کودتا میکند   نور محمد تره کی  بیدرنگ این اطلاعات را در دسترس گلاب زوی  اسلم  وطنجار  اسد لله  سروری  و مزدور یار ا ین چها ر یار وفادار خود قرار میداد  آگاهانه یا غیر آگاهانه  موجبات بحران اعتماد  میان نورمحمد تره کی وحفیظ ا لله امین  فراهم میگرد ید .این بازیهای سیاسی در یکی از مجلدات کتاب "لانه ء جاسوسی " محصلان پیرو خط امام خمینی نیز انتشار یافته است.ولی تاجاییکه  پس از فروپاشی شوروی درمطبوعات  شوروی  وحزب دموکراتیک خلق و در مقالات طرفداران  ح .امین  بازتاب روشن یافت  اسا سا  پس ازکنفرانس جنبش عدم انسلاک درکیوبا ، زمینۀ آشتی نورمحمد تره کی با ببرک کارمل ووحدت مجدد هردوفرکسیون خلق وپرچم با برابری حقوق ورهبری تره کی درمسکو  مساعد شد ه بود بیاد باید آورد که رهبران پرچم درنخستین ماههای پیروزی قیام هفتم ثور نخست به سفارتها ی امریکا، چکو سلواکیا، یوگوسلاویا، ایران، پاکستان وبریتانیا  تعیین شده وسپس  ازتمامی مقامات حزبی ودو لتی برکنار شده بحالت تبعید زند گی میکردند. مذاکرات پشت پرده وغیر رسمی رهبران خلق وپرچم  نهان ازنظر  دکتر شاه ولی  وزیر امور خارجه ، در مسکو سازماندهی شده بود  ولی حفیظ ا لله امین  بوسیلۀ سید داوو د  ترون ویاور نظا می نورمحمد تره کی ازین تما سهای پشت پرده آگاهی یافته  بود  از ان پس  بحران اعتماد میان استاد وشاگرد به شکل بحران سیاسی انکشاف کرد. نورمحمد تره کی پیش ازینکه حفیظ ا لله امین واین سنگ بزرگ را آبرومندانه وبا نام نیک ازجلو خود بردارد ودورکند. حفیظ ا لله امین پیشدستی کرد. وطنجار، مزدوریار،  گلابزوی و اسدلله سروری ،این  چهار یار و چهار پایه نظامی نور محمد تره کی را خودسرانه سبکدوش ساخت وخبر برکناری آنانرا از رادیو افغانستان نشرکرد.  درنتیجه این بازیهای پشت پرده برای حفظ وکسب قدرت سیاسی   قهرمانان قیام ثور مخفی وغالبا به شوروی پناهنده شدند  نورمحمد تره کی عملا  بی نقش شد وحفیظ الله امین بر قوای مسلح وسازمانهای حزبی سلطۀ بی چون وچرایافت واز گزارشدهی اوضاع سیاسی– نظامی افغانستان نیز به بهانۀ  نبود  اعتماد متقابل  گردنکشی کرد. سرانجام بوساطت سفیر کبیر ومقامات بلند پایۀ نظامی اتحاد شور وی و با تدابیر شدید امنیتی به نزد تره کی وبه خانۀ خلق آمد وبهنگام بالاشدن به زینه های قصر ازسوی یاوران  نظامی نورمحمد تره کی علیه حفیظ الله امین بروز 14 سپتمبر 1979 (  24سنبله 1358 ) فیر صورت گرفت . سید داوود ترون  یاور نظامی قبلی  نورمحمد  تره کی وگماشته امین کشته و زیرک بادی گارد امین زخمی شد.  ح. امین بسیار ما هرانه  ومعجزه آسا خودرا زنده کشید وسفیر شوروی نیز از محل واقعه فرار کرد  بیدرنگ  خانوادۀ، برادر، وبرادر زادهگان  نورمحمد تره کی بخانۀ خلق(  ارگ) انتقال یافت وعملا محاصره  وبازداشت شد ند وپیوند رهبر حزبی ودولتی به این ترتیب با داخل وخارج کاملا قطع شد . وحفیظ لله امین  جلسه دفتر سیاسی وشورای انقلابی  جمهوری دموکراتیک خلق افغانستان را بروز 15سپتامبر 1979  دعوت کرد .    

پایان بخش  اول

باعرض حرمت

اکادمیسین  دستگیر پنجشیری

ایالت واشنگتن - امریکا

15سپتامبر  2006