گاردین:

آیت الله محسنی، روحانی سرکش افغانستان

 

روزنامه گاردین چاپ بریتانیا اخیرا مقاله ای به قلم نوشین ارباب زاده در مورد قانون احوال شخصیه شیعیان افغانستان چاپ کرد.


گاردین در این مقاله آورده است قانون احوال شخصیه شیعیان افغانستان که به اختلافات در این کشور دامن زده، حکایت از مشکلات پیچیده ای دارد که افغانستان با آن روبروست: این که چگونه بین ارزشهای سنتی و مذهبی با مطالبات قرن بیست و یکم سازگاری به وجود آورد؛ قرنی که پیشرفت یک ملت را با معیار نحوه برخورد آن با مسئله زنان محک می زند. نتیجه این وضعیت صف آرایی فرهنگی سنت گرایان و نیروهای پیشرو در مقابل یکدیگر بوده است.


نویسنده گاردین در ادامه مقاله خود آورده است اما اگر نگاهی عمیق تر به موضوع بیندازیم، تصویری بسیار پیچیده از این مسئله هویدا می شود . در مرکز این تصویر پیچیده آیت الله محسنی، روحانی شیعه ای است که معمار اصلی این قانون محسوب می شود.

وی مالک شبکه تلویزیون خصوصی تمدن است؛ که با محتوای کاملاً مذهبی خود شباهت زیادی به تلویزیونهای دولتی ایران دارد. شب قبل از تظاهرات زنان کابل در 15 آوریل در اعتراض به قانون احوال شخصیه، این شبکه تلویزیونی به طور مکرر با پخش پیام از مردم می خواست تا خانواده های خود را از حضور در آن بازدارند. به عبارتی دیگر این روحانی به طور غیر مستقیم زمینه را جهت فعالیت هایی علیه تظاهرات کنندگان فراهم کرده که منجر به شکسته شدن شیشه ها و پرتاب سنگ به سوی تظاهرات کنندگان شد.


به نوشته گاردین، این موضوع مایه تعجب نیست، چرا که آیت الله محسنی فراتر از یک روحانی شیعه وهمچون مالک یک ایستگاه تلویزیونی عمل می کند. وی سیاستمداری با پیشینه ای بسیار جنجال برانگیز است. محسنی در سال ۱۹۳۶ در قندهار به دنیا آمد و پس از اشغال افغانستان توسط شوروی حرکت اسلامی افغانستان را در شهر قم ایران بنیانگذاری کرد.

علیرغم حمایت دولت ایران از وی، بسیاری از سیاستمداران ایرانی بر این باور بودند که آقای محسنی خطوط ارتباطی خود را با گروههای مقاومت سنی و رقیب در پیشاور باز نگه داشته و به طور مخفیانه با گروههای رقیب سنی در پاکستان در حال معامله است. او بعد از خروج نیروهای شوروی از افغانستان مدام بین قم، کابل و پیشاور در رفت و آمد بود و در چندین نقش فعالیت می کرد. آیت الله محسنی در سال های اخیر یک مرکز رسمی شیعه را در کابل تحت عنوان خاتم النبیین بنیان گذاشت که در 15 آوریل محل اجتماع تظاهرات کنندگان مدافع قانون احوال شخصیه بود.


گاردین در ادامه می نویسد راز توانایی آیت الله محسنی که در برقراری مناسبات با دو جریان متفاوت ایران شیعه و پاکستان سنی مذهب ، در هویت پیچیده او نهفته است. او به عنوان قزلباشی که درمنطقه پشتون نشین قندهار به دنیا آمده، شیعه ای است با ریشه های پشتون؛ ترکیبی که آقای محسنی توانسته است از آن نهایت استفاده را ببرد.

در دنیای وبلاگ نویسان افغان که از قید سانسور مصونند، وی رهبری ترسیم شده که مصداق سیاست تفرقه بینداز و حکومت کن است. اختلاف موجود بین جامعه که نتیجه مستقیم پیشنهاد قانونی از سوی آقای محسنی است، سندی است که از همین موضوع حکایت دارد.


به نوشته گاردین، یکی از مخالفان سرسخت آقای محسنی به نام مسلم فهیمی که خود از اعضای حرکت اسلامی افغانستان است، در یک تلویزیون خصوصی اتهامات جدی را علیه او وارد کرد.


نویسنده گاردین در ادامه مقاله خود آورده است آیت الله محسنی توسط حامیان خود مورد ستایش و احترام قرار می گیرد و مخالفانش به شدت از وی انزجار و نفرت داشته و به او دشنام می دهند. هویت پیچیده او به عنوان رهبری شیعه که در قندهار به دنیا امده است و می تواند پشتو صحبت کند، از او عنصری می سازد که می تواند به عنوان یک عامل وحدت بخش عمل کند و شیعیان و سنی ها، هزاره ها و پشتونها را گرد هم آورد. و شاید به همین دلیل رییس جمهور کرزی هیچ تردیدی در امضای قانون پیشنهادی وی نداشت، تا شاید بتواند حمایت آقای محسنی را در انتخابات ریاست جمهوری بعدی کسب کند.

ولی حقیقتی که محسنی و کرزی هر دو از آن غفلت کردند، رشد اعتراضاتی از سوی گروههای طرفدار حقوق زنان افغانستان است که از حمایت داخلی و غرب برخوردارند. تظاهرات اخیر آنها در کابل در سرخط خبرهای جهانی قرار گرفت و به مخالفت های شدید علیه قانون جدید دامن زد.


به نوشته گاردین، اکنون حامد کرزی مانده است و کار ناممکن خشنود ساختن دولتهای غربی که از دولتش حمایت مالی می کنند و آشتی دادن نیروهای سنت گرا و ترقی خواه در جامعه افغانستان.