با اعلام نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری از سوی کمیسیون مستقل انتخابات، افغانستان وارد مرحله‌ی جدیدی از بحران مشروعیت نظام سیاسی و قانون اساسی شده است. با اعلام نتایج نهایی هم محمداشرف غنی خودش را رییس جمهور می‌داند و هم داکتر عبدالله. محمداشرف غنی را کمیسیون مستقل انتخابات رییس جمهور و برنده‌ی انتخابات اعلام کرد، اما داکتر عبدالله مدعی است که متولیان برگزاری انتخابات برای رقیبش کار می‌کردند و برنده‌ی واقعی خودش است. این وضعیت نشان می‌دهد که بحران مشروعیت نظام سیاسی وارد مرحله‌ی جدید شده است. در وضعیتی که ایالات متحده با گروه طالبان مشغول مذاکره است و امضای پیمان پایان جنگ است، لازم بود که صف نظام جمهوری متحد می‌بود. اما حوزه‌ی جمهوری‌خواهان و نظام جمهوری، دچار بحران درونی شده است. یک طرف مصروف آماده‌گی برای مراسم تحلیف است و طرف دیگر از حکومت موازی سخن می‌گوید. انتخابات فرصتی بود که باید از آن در جهت تحکیم بیش‌تر پایه‌های نظام جمهوری استفاده می‌شد، ‌اما نخبه‌گان سیاسی و متولیان برگزاری انتخابات در بهره‌برداری از این فرصت ناکام شدند. این ناکامی سبب سرخورده‌گی عمومی شهروندان جمهوری شده است. مجموع شهروندان افغانستان از «حکومت موازی» و «سرکوب» که دسته‌های رقیب بر آن تاکید دارند، ‌نگران‌اند.

آن‌چه که حکومت‌های موازی خوانده می‌شود، منشای مصیبت بوده است. روزگاری بود که گروه‌های و رهبران نظامی در گوشه‌های مختلف کشور، ارتش، ‌واحد پول و دستگاه‌های تبلیغاتی مستقل داشتند و هر کدام خودشان را حکومت مشروع می‌خوانند. در آن زمان کابل ویران شد و در بسیاری از ولایات اثری از نظم و قانون باقی نماند. یکی از عوامل داخلی ظهور گروه طالبان همان وضعیت هرج‌ومرج، ‌بی‌قانونی و «حکومت موازی» بود. مردم افغانستان نمی‌خواهند که آن تجربه‌ی وحشت‌ناک تکرار شود. ولی در این هم هیچ تردیدی نیست که کار کمیسیون مستقل انتخابات مشکل داشت. پس از اعلام نتایج ابتدایی بیش‌تر از ۲۰ هزار شکایت به کمیسیون شکایات انتخاباتی راجع شد. رقم بالای شکایات نشان می‌داد که کار کمیسیون مستقل انتخابات واقعاً مشکل داشت. کمیسیون مستقل انتخابات حتا امروز هم قادر نیست که باخت نامزدانی را که بازنده اعلام کرده است با استدلال تخنیکی اثبات کند.

واقعیت مهم دیگر این است که نهادهای ناظر بر انتخابات هم به کار کمیسیون مستقل انتخابات انتقاد دارند. اگر کمیسیون مستقل انتخابات نزد نهادهای ناظر بر انتخابات نمره‌ی قبولی می‌آورد، موضع نامزدان که بازنده اعلام شده‌اند، بسیار ضعیف می‌شد. ولی کمیسیون مستقل انتخابات نه نهادهای ناظر را راضی کرده توانست و نه استدلال قانع‌کننده‌ی تخنیکی برای نامزدانی داشت که بازنده اعلام کرده است. این بحران مشروعیت سیاسی نظام را پیچیده‌تر کرده است. در وضعیتی که حوزه‌ی جمهوری و حوزه‌ی امارت‌خواهی ایدیولوژیک رو در روی هم قرار گرفته‌اند، نیاز بود که حوزه‌ی جمهوری منسجم و متحد می‌بود. واقعیت این است که گروه طالبان در آینده‌ی نزدیک با ایالات متحده موافقت‌نامه‌ی پایان جنگ را امضا می‌کند. گزارش‌های برخی از شهروندان ایالات متحده از متن موافقت‌نامه‌ی احتمالی پایان جنگ نشان می‌دهد که این موافقت‌نامه طالبان را به متحد واشنگتن در مبارزه با تروریسم بدل می‌کند. امضای موافقت‌نامه‌ی پایان جنگ بین امریکا و طالبان، زمینه را برای گفت‌وگوهای نظام جمهوری اسلامی افغانستان با گروه ایدیولوژیک امارت‌خواه طالبان، فراهم می‌سازد. در این وضعیت نیاز بود که حوزه‌ی جمهوری با نظم، انسجام و اتحاد مثال‌زدنی روی میز مذاکره می‌رفت. ولی با دریغ و درد که مشروعیت نظام سیاسی با اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری، عمیق‌تر شده است. صنف سیاسی افغانستان باید وضعیت را بیش‌تر از این پیچیده نسازد. دسته‌ی آقای غنی باید بداند که نادیده‌گرفتن نیروهای سیاسی دیگر، برای افغانستان مشکل خلق می‌کند. رقیبان ارگ هم باید درک کنند که تسخیر ساختمان دولتی، با موج‌های انسانی و روش‌های نامتعارف دیگر، به هیچ حکومتی مشروعیت نمی‌دهد و نمی‌توانند حمایت جامعه‌ی جهانی را به دست بیاورند. راه‌حل گفت‌وگو توافق سیاسی است، نه تقابل بیش‌تر.

 هشت صبح