قرنی که مولانا در آن عارفانه نفس می کشید، قرنی بود در سراشیب
انفجار و فروپاشی، چون در دهۀ دوم قرن سیزدهم، ارتش چنگیز سواحل
جیحون را تسخیر کرده بود وگویا رُخ به سوی انقره و بغداد داشت.
حمله
ای چنگیز پایان یکدورۀ معرفت بشری در شرق میباشد یعنی پایان رنسانس
در خراسان زمین.
سید با مشاهده روز افزون
نفوذ استعمار انگلیس در کشور های اسلامی اصلی ترین دشمن اسلام و
مسلمانان را در آن روزگار، انگلستان میدانست و به همین دلیل به همۀ
ممالک زیر سلطۀ انگلیس مسافرت کرد و چهره افسونگر و . ماهیت
استعماری و افکار پلید آنرا برای ملل اسلامی آشکار نمود
برای روسو، صرفنظر کردن انسان از آزادی، به معنی صرفنظر کردن
از خصلت انسانی و «حق بشری» است. آزادی به مثابه آزادی اراده، قابل
چشمپوشی نيست، چرا که اين آزادی، پيش شرط انسان بودن و آيين اخلاقي
انسانی به حساب میآيد.